Ra đời từ 2009 trải qua rất nhiều thăng trầm và quan điểm khác nhau. Hiện tại Bitcoin có giá 63K, một con số rất lớn. Hãy xem những lý do để nói rằng Bitcoin đã từ bỏ đi mục tiêu “tiền điện tử“.
Nội dung
Bitcoin là tiền điện tử khi ra đời
Thị trường CryptoCurrency có tới 12900 loại và phần lớn trong số chúng hiện tại không theo đuổi mục tiêu làm tiền tệ. Đa số chúng hướng tới sử dụng nội bộ thay cho việc sử dụng để thanh toán các mặt hàng hóa, mua sắm hàng ngày.
Khi ra mắt Bitcoin, cha đẻ của nó Satoshi đã định nghĩa rất ngắn gọn:
Dịch nghĩa: Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng.
Như vậy Satoshi tạo ra Bitcoin với mục đích tạo ra một đồng tiền: An toàn, bảo mật, không bị lạm phát, không phụ thuộc vào “uy tín” cá nhân hay tổ chức nào.
Thực sự Bitcoin có đầy đủ tính năng để thực hiện điều đó:
- Bitcoin hiện tại có an toàn không? Với hashrate hiện tại, tất nhiên Bitcoin an toàn và bảo mật.
- Bitcoin vẫn đúng như Satoshi mong muốn: Phi tập trung, không lạm phát, không cần tới ngân hàng để lưu trữ hay thực hiện giao dịch.
Nhưng Satoshi muốn Bitcoin là TIỀN, ông đã định nghĩa Bitcoin là tiền điện tử.
Chúng ta dễ dàng thấy giá Bitcoin đã bùng nổ trong năm 2020 – 2021. Nhưng hành trình làm “1 đồng tiền” của Bitcoin không hề có gì cải thiện thậm chí là suy giảm:
- Số giao dịch mỗi ngày của Bitcoin không tăng so với thời điểm 2017
- Số giao dịch mỗi giây cần cải thiện để có thể thực hiện mục tiêu thanh toán của Bitcoin không tăng (Chưa có giải pháp)
- Số cửa hàng chấp nhận Bitcoin cũng không tăng đáng kể
Mỗi giây có 4.5 người sinh ra và 2 người chết đi trên toàn cầu. Dùng Bitcoin + ETH thay tiền thì chỉ riêng việc viếng đám ma và mừng trẻ em mới sinh ra đã đủ làm 2 mạng này quá tải.
Câu chuyện mở rộng Bitcoin
Bitcoin được thiết kế với 7 giao dịch mỗi giây từ đầu, tất nhiên nó sẽ không đáp ứng được cho nhu cầu thanh toán đang tăng nóng. Bitcoin thậm chí bị nghẽn tới 3 – 5 ngày khi gửi. 4 năm trước tại New York người ta đã cùng nhau tổ chức một cuộc họp rất quan trọng để giải quyết vấn đề mở rộng quy mô của Bitcoin (Gọi tắt NYA = New York Agreement).
Có 2 giải pháp đã được đưa ra: Soft Fork (Segwit) và Hard Fork (Segwit2x). Hiểu đơn giản như sau: Có rất nhiều hàng hóa đang chờ những chiếc xe tải vận chuyển. Chúng ngày càng nhiều gây ra quá tải và tắc nghẽn. Người ta đã họp nhau ở New York để quyết định xem nên nâng cấp thùng chứa để mỗi chiếc xe chở được nhiều hơn (HardFork – Segwit2x nâng cấp Blocksize) hay bỏ bớt phần bìa các tông đựng hàng hóa (phần ít cần thiết) để vẫn có thể chứa được nhiều hàng hóa hơn trong chiếc thùng cũ (Soft fork – Segwit).
Giải pháp Segwit2X để nâng cấp Blocksize lên. Nó bị hủy bỏ vào phút chót khi không đạt được đồng thuận. Nhóm ủng hộ Segwit2X đã tiếp tục dự án của mình với việc chia tách chain (Hardfork) ra BCH – Phiên bản Bitcoin có Blocksize lớn hơn.
Theo thống kê về sự ủng hộ của Segwit gần như tuyệt đối từ toàn bộ Miner (Thợ đào), Developer (Đội ngũ phát triển code) và Exchanger (Các sàn giao dịch). Trong khi đó Segwit2X nhận được sự ủng hộ khá yếu ớt từ 1 nhóm các Miner hoặc cổng thanh toán như BitPay (Chủ yếu là Jihan Wu).
Bitcoin Cash (BCH) và BTC đã có những tranh đấu quyết liệt trước khi BTC hoàn toàn chiến thắng áp đảo. Chính nội bộ BCH lại tiếp tục tranh đấu với phiên bản nâng cấp thùng xe (Blocksize) siêu to khổng lồ BSV.
Như vậy cũng đã 4 năm trôi qua, chúng ta chỉ nghe thấy về giá Bitcoin vượt đỉnh 20K, Bitcoin lên 30K, Bitcoin lên 60K, Bitcoin giảm về 30K sau lệnh cấm của chính quyền TQ. Gần đây nhất là Bitcoin vượt đỉnh cũ ở mức 67K mà không ai đặt một câu hỏi: Bitcoin giờ ra sao?
Ít ra cũng như Đen Vâu chứ?
Em dạo này ổn không? Còn đi làm ở công ty cũ?
Còn đi sớm về hôm nhưng mà đồng lương vẫn không khi đủ?
Đồng nghiệp của em thế nào, trong thang máy có chào với nhau?
Có nói qua nói lại và những cuộc họp có đào bới nhau?
Về Bitcoin hoạt động trong giao dịch thế nào thì H.P đã đưa ra thông tin phía trên, nhờ có Segwit Bitcoin đã cải thiện được phần nào tốc độ giao dịch. Nhưng để đáp ứng được mục tiêu thanh toán, mục đích lớn nhất của TIỀN như Satoshi đã đưa ra thì Bitcoin vẫn quá xa vời.
Bitcoin và tương quan để vận hành kinh tế
Tiền không chỉ để chi tiêu, nó còn là mạch máu của kinh tế. Ở góc độ tiền tệ và vận hành kinh tế, dường như Bitcoin cũng không khả thi để làm tiền tệ. Chúng ta cùng thừa nhận rằng sự phát hành một cách lạm dụng tiền sẽ gây ra đầy rẫy những khó khăn cho xã hội(Từ gốc để hình thành lạm phát tiền tệ, sau này dùng chung cho cả lạm phát hàng hóa v.v). Nhưng nếu không thể điều hành cung tiền (Tức không cần tới các NHTW như hiện tại) bạn cho rằng mọi thứ sẽ tốt hơn? Không, nó còn tệ hơn gấp nhiều lần.
Và cả ở mức độ số học: So quy mô kinh tế & lượng cung tiền cần thiết hiện tại để vận hành kinh tế toàn cầu là 96 nghìn tỷ đô la và tăng 10% mỗi năm. Giới hạn và bản vị sẽ bó buộc nền kinh tế gây ra thụt lùi nghiêm trọng. Nó là bảo bối vàng trong lúc niềm tin suy yếu, nhưng lại là kẻ thù của sự phát triển.
Tôi tin rằng 100 người post bài về Bitcoin tăng giá lên Facebook chưa tới 1 người từng xem nó hiện tại đang hoạt động ra sao?
Hiện tại Bitcoin giống tài sản số hơn
Không còn làm “tiền” nữa, vậy Bitcoin là gì mà có giá cả $60K và thậm chí còn có thể cao hơn rất nhiều? Thực tế là Bitcoin vẫn là Bitcoin, chỉ là cộng đồng đã tiếp cận Bitcoin theo cách hoàn toàn khác.
Đã là tài sản thì mọi tiêu chuẩn khác không cần thiết hoặc giảm bớt độ quan trọng:
- Chuyển nhanh, tiền thì cần chứ tài sản không quá cần. Bạn thấy đấy, vàng khá bất tiện nhưng nó vẫn là một tài sản tốt.
- Nhiều cửa hàng chấp nhận giao dịch: Cũng không cần thiết luôn. Chúng ta không cần các cửa hàng chấp nhận thanh toán bằng vàng, chúng ta chỉ cần một cửa hàng vàng ở con phố để đổi ra tiền khi cần thiết. Tầm này có Bitcoin thì có cả ngàn “tiệm vàng” đổi ra tiền cho bạn trong 1 nốt nhạc.
3 yếu tố quan trọng nhất của tài sản là: Lưu trữ, an toàn, tăng giá trị thì Bitcoin đang làm quá tốt rồi. Thực chất đây là hướng đi không đúng với “lý tưởng” của Satoshi: Làm 1 đồng tiền dùng trong thanh toán. Nhưng có lẽ cộng đồng đã có một lựa chọn toàn toàn hợp lý: Bitcoin làm tiền thì dở, làm tài sản thì tốt tại sao lại phải dùng làm tiền hàng ngày?
Một ngày nào nó, người ta lại tổ chức một cuộc họp tại London hay Paris như ở New York và Hong Kong năm xưa để bàn về việc nâng cấp Bitcoin. Điều đó là tất nhiên nếu Bitcoin muốn mở rộng và phát triển hay làm “tiền điện tử” như cha đẻ nó đã tạo ra. Nếu bạn là 1 fan cứng của Bitcoin, đừng quên bỏ $200 – 300$ (Chỉ bằng 1/300 1 BTC) để nắm giữa 1 Bitcoin Segwit2X (BCH, BSV), giải pháp “nâng thùng” năm 2017.
Khi chuyển sang làm tài sản, đối thủ của Bitcoin là gì?
Hoài Phong đã liệt kê ra 7 loại hình tồn tại cơ bản của tài sản:
- Dạng hàng hóa do sản xuất, nuôi trồng, chế tạo ra
- Dạng tiền (tiền mặt, tiền tài khoản)
- Dạng vật chất phục vụ nhu cầu (Nhà, xe, điện thoại v.v)
- Vàng
- Crypto
- Chứng khoán
- Bất động sản
(Đọc bài so sánh tương quan vốn hóa các loại tài sản ở đây)
Bitcoin được mua bằng tiền, và đối thủ trực tiếp của nó sẽ là Vàng. So với Bitcoin, vàng có giá trị sử dụng hơn do nó có thể dùng làm trang trức và cả trong công nghiệp (Chiếm 60% tổng). Như vậy dành riêng cho mục đích lưu trữ, vàng có mức vốn hóa còn khoảng 6.000 tỷ đô.
Như vậy trong cuộc chiến này, vàng có giá trị sử dụng hơn còn Bitcoin có sự tiện lợi hơn. Có một ý tưởng về việc phát hành vàng kỹ thuật số (Được bảo chứng bằng vàng thật) như XAUt hay Pxag hiện tại. Chúng dùng tính giá trị của vàng và dùng luôn đặc tính kỹ thuật tiện lợi của Blockchain. Ý tưởng này nghe có vẻ là Bitcoin Killer hơn bất cứ Altcoin nào. Tuy vậy nó lại có một đặc điểm chết người: Phụ thuộc vào uy tín tổ chức phát hành. Điểm yếu này khiến Bitcoin sẽ tiếp tục “khác biệt” và không có đối thủ.
Đánh giá tổng quan
Hãy luôn ghi nhớ điều này. Bitcoin có 21 triệu đồng, số Bitcoin đã khai thác được hiện tại là 18.850 triệu, chiếm 89.7%. Như vậy tới 90% Bitcoin đã có chủ. Như vậy dù Bitcoin có tiến tới mức nào, tiến về đâu thì những người được lợi nhất cơ bản đã “xác định”.
Cuộc chiến giữa các loại hình tài sản lưu trữ này sang tài sản lưu trữ khác cũng chỉ chuyển lợi ích từ nhóm này sang nhóm khác. Từ quốc gia này sang quốc gia khác, kẻ thắng là kẻ có được lợi thế (mặc dù nghe nó có vẻ rất công bằng).
Bạn cũng có thể “gia nhập” 1 phe bằng cách nắm giữ ít nhiều Bitcoin. Cũng thông tin thêm cho bạn một chút về dữ liệu: Quốc gia nào đang nắm giữ nhiều vàng nhất?
Có nhiều nguồn tin dạng như Top holder (Những người nắm giữ nhiều) Bitcoin. Thực chất 9/10 trong số chúng là không đáng tin. Dễ dàng biết ai là “chủ sở hữu” như vậy thì Bitcoin đã không còn là Bitcoin.
(Lưu ý: Bitcoin trên ví sàn không phải là Bitcoin của sàn. Đó là Bitcoin của người dùng mà sản lưu trữ hộ). Nhìn trên ảnh bạn có thể thấy:
- Sàn giao dịch, nơi hầu hết người dùng phổ thông trữ BTC cũng không nắm tỉ lệ lớn BTC.
- 2100 ví trên 1.000 BTC nắm giữ phần lớn số BTC (28.3%)
- Các ví có từ 10 – 1000 BTC nắm giữ nốt phần phần lớn tiếp theo (43.8%)
1 Bitcoin hiện tại có giá 63K, như vậy 10 BTC có giá $630K. Nó đồng nghĩa rằng hiện tại có tới: 43.8% + 28.3% lượng Bitcoin không trong tay “cộng đồng”. Tưởng như rất phi tập trung, nhưng không hề: Bitcoin cực kỳ tập trung.
Nhìn vào tỉ lệ sở hữu rất tập trung trên ta thấy điều gì? Bitcoin mang lại lợi ích khổng lồ cho những “thế lực đứng sau” và một số khá nhỏ những người đã thức thời hoặc yêu quý Bitcoin. Còn về lợi ích cộng đồng, nó gần như không có hoặc gây hại khi tiêu thụ 1 lượng điện khổng lồ để vận hành hệ thống máy đào. Thực ra lợi ích lớn nhất của Bitcoin với cộng đồng lúc này là chuyển tiền sang Mỹ thực sự dễ dàng và tiết kiệm, nhưng giờ đây rất nhiều coin cũng làm được điều đó, nhanh hơn và rẻ hơn nữa.
Chúng ta sẽ không bàn về những bất công, chỉ nên chọn phe kẻ mạnh.
Đầu tư Bitcoin là phi vụ thế kỷ, bạn có thể dựa theo thang điểm đầu tư để xếp hạng. Tất nhiên nó không đủ ở mức: Phải đầu tư hay cao hơn, nhưng ở dài hạn với mức giá vài chục K, Bitcoin luôn được xếp hạng nên đầu tư. H.P sẽ chia sẻ sâu hơn về thang điểm đầu tư ở một bài khác.
Hoài Phong
*** Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả. Không tranh luận về bất cứ vấn đề gì liên quan.
