Lạm phát luôn là vấn đề nhiều nền kinh tế thế giới phải đối mặt, nhất là các nền kinh tế có liên quan đến cuộc xung đột Ukraine như Eu, Mỹ, Anh…. Lạm phát ở nhiều nơi đang tăng đạt mức cao nhất trong vòng 40 năm nay và chưa có dấu hiệu dừng lại.
Ở Việt Nam vẫn đang kiểm soát lạm phát khá tốt. Nhưng nhiều chuyên gia lo ngại vấn đề giá nhiên liệu đầu vào tăng cao nhất là xăng dầu đang là thách thức lớn. Từ đầu năm đến nay, giá xăng đã tăng đến 9 lần kéo theo nhiều loại thực phẩm, hàng hóa giá cước vận chuyển cũng tăng theo.
Giá xăng dầu trong nước phụ thuộc lớn vào giá xăng dầu thế giới, bình quân trong 5 tháng đầu năm 2022 giá xăng trên thế giới cũng đã tăng 60% so với cùng kỳ năm 2021.
Theo tính toán, nếu giá xăng dầu tăng 10% thì lạm phát sẽ tăng 0,36% và kịch bản tăng trưởng kinh tế giảm 0,5 điểm %. Giá xăng dầu tăng cũng gây ảnh hưởng đến giá các nguyên liệu đầu vào như thức ăn chăn nuôi, phân bón, vật liệu xây dựng, từ đó ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất cũng như cả nền kinh tế.
Bình quân 4 tháng đầu năm nay, giá xăng dầu đã tăng 48,84% so với cùng kỳ năm trước, tức là chiếm 1.76% điểm % trong mức tăng lạm phát bình quân 2,1% của 4 tháng này.
Ngoài những tác động trực tiếp làm tăng giá sản phẩm, giá xăng dầu còn là giá hàng hóa trong khâu lưu thông, áp lực đè lên lạm phát, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước, tác động xấu đến tăng trưởng kinh tế.
“Nền kinh tế của chúng ta phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ bên ngoài. Điều này làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa ở trong nước và tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế, chỉ số CPI”, bà Nguyễn Thu Oanh – Vụ trưởng Vụ thống kê, Tổng cục thống kê cho biết.

Bộ công thương hiện đã lên kịch bản tháng, quý để điều hành giá và đảm bảo nguồn cung xăng dầu, dự trữ luôn ở mức 20% so với bình thường. Trong các loại thuế tính giá cơ sở để bán lẻ xăng dầu có thuế suất bảo vệ môi trường được giảm 50% từ đầu tháng 4 vừa qua.
Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết: “Bộ cũng đã đề cập đến việc rà soát toàn bộ thuế MFN tức là mức thuế tối huệ quốc, với kiến nghị để giảm từ 20% xuống 12%, nhưng mức giảm thế nào cũng phải tính để có thể hài hòa trong quá trình đàm phán với các nước, đồng thời giữ tỷ lệ nguồn thu, khuyến khích đa dạng hóa nguồn cung nhưng cũng phải tạo sự chênh lệch giữa các mức thuế thị trường FTA với các thị trường có mức thuế MFN”.
Kiểm soát lạm phát là mục tiêu quan trọng hàng đầu
Mục tiêu kiểm soát lạm phát trong nước trong năm 2022 là dưới 4%. Đến nay Việt Nam vẫn đang kiểm soát tốt mặc dù sức ép là rất lớn. Ngoài nguyên nhiên liệu trên thế giới tăng giá, sau dịch bệnh thì tổng cầu tăng cao cũng khiến giá cả có sự biến động. Kiểm soát tốt lạm phát và kiềm chế giá cả đang là một nhiệm vụ quan trọng đối với kinh tế nước ta.
4 tháng đầu năm, chỉ số CPI đã vượt qua mốc 2%. Trong khi mục tiêu kiểm soát lạm phát cho cả năm là dưới 4%. Như vậy, dư địa để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đã đề ra là không còn nhiều, nhất là trong bối cảnh nhiều mặt hàng nguyên liệu đầu vào trên thế giới vẫn tăng và đứng mức cao.

“Lạm phát ở Việt Nam đến nay vẫn chưa kiểm soát tốt nhờ 3 nguyên nhân. Một là nhu cầu trong nước vẫn đang phục hồi sau dịch bệnh. Thứ hai là nỗ lực bình ổn trước tác động của giá năng lượng thế giới. Ba là giá lương thực tương đối ổn định. Nhưng áp lực lạm phát vẫn là rất lớn, do sự leo thang của giá cả thế giới có thể đẩy chi phí sản xuất lên. Chúng ta cần hết sức cảnh giác và nhanh nhạy trước những áp lực giá mới. và điều quan trọng là khả năng dự đoán và bám sát diễn biến tăng giá quốc tế trong và ngoài nước làm sao để hạn chế được tăng giá nhiên liệu nhưng không làm tăng ồn ạt các mặt hàng khác”, bà Era Dabla Norris, Vụ Châu Á – Thái Bình Dương, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, đánh giá..
Làm cách nào hạn chế được tăng giá nguyên liệu và không để nó làm tăng các mặt hàng khác, đó cũng là thách thức không nhỏ được đặt ra cho việc điều hành kiểm soát lạm phát, kiềm chế giá cả lúc này.
TS. Trần Toàn Thắng, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ: “Chúng ta có thể còn dư địa để giảm. Việc giảm được giá xăng dầu và giữ được lạm phát thấp đồng thời kích thích nền kinh tế thì có thể kéo theo nguồn thu khác ngoài thu từ xăng dầu và vẫn đảm bảo mục tiêu thu ngân sách Nhà nước”.
Ông Nguyễn Bích Lâm, Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, nhận định: “Chúng ta cũng nên coi việc giảm thuế hiện nay là một khoản đầu tư của Chính phủ cho nền kinh tế và cho các doanh nghiệp trong giai đoạn đầy khó khăn này”.
Trên thực tế, không chỉ nước ta đang phải đối mặt với lạm phát mà nhiều nước lớn trên thế giới cũng đã và đang phải đối diện và chấp nhận thực tế lạm phát tăng cao.
Theo các chuyên gia, để tránh được vòng xoáy lạm phát, lúc này cần phải ưu tiên kiểm soát chặt giá cả hàng hàng hóa, giá nguyên liệu và điều tiết phối hợp với các chính sách để kiềm chế lạm phát.
Xem thêm: