Không giống như năm 2012, việc Meta – (tiền thân là Facebook) đặt cược vào metaverse lần này khó có thể giúp công ty cải thiện doanh thu trong thời gian ngắn.
Vào năm 2012, trước khi làm IPO, Facebook cũng đã gặp rắc rối lớn. Tăng trưởng doanh thu của hãng này cũng chậm lại, chi phí tăng mạnh và các đối thủ khác đã dần vượt lên nhờ chuyển hướng sang Smartphone và các thiết bị di động khác.
Nhưng chỉ trong hai năm Meta đã lật ngược được tình thế. Chỉ trong ba tháng đầu năm 2014, doanh thu của tập đoàn đã tăng 72% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận cũng đã tăng gấp 3 lần sau khi tái cơ cấu theo chiến lược “mobile first”, ưu tiên thiết bị di động. Sự chuyển hướng thành công này đã trở thành một trong những huyền thoại của Facebook và đã đóng góp vào sự thống trị của hãng sau này.
Một thập kỷ sau đó, Meta lại rơi vào tình huống tương tự như vậy. Ở giữa tuần trước, tập đoàn công bố lợi nhuận quý trước giảm, tăng trưởng về số lượng người dùng cũng chững lại và triển vọng doanh thu quý này u ám. Những thông tin này đã châm ngòi cho phiên giao dịch tồi tệ nhất trong lịch sử của Facebook, khiến vốn hóa của công ty đã bốc hơi hơn 200 tỷ USD.
Nhà sáng lập Facebook – CEO Mark Zuckerberg đã định vị công ty của mình là sự kết hợp giữa công nghệ thực tế ảo VR và thực tế tăng cường AR, mà anh gọi là metaverse (vũ trụ ảo). Zuckerberg cũng chia sẻ sự đột phá này sẽ giúp cho công ty lật ngược được tình thế như chiến lược mobile first trước đây. Anh cũng gọi metaverse là “sự kế nhiệm của Internet di động”.
Tuy nhiên, so với 10 năm trước, Facebook giờ có sự khác biệt rất quan trọng. Trong khi công nghệ di động là một nền tảng đang phát triển ở thời điểm Meta chuyển dịch thì Metaverse hiện tại sẽ phải mất nhiều năm nữa mới phổ biến, hay thậm chí là không bao giờ.
Trong năm 2012, thế giới đã bán được hàng trăm triệu smartphone. Nhưng vào năm 2021, tai nghe thực tế ảo ( bước đệm tiến tới Metaverse) chỉ mới bán được 9,4 triệu chiếc, theo hãng nghiên cứu IDC. Công nghệ AR và VR đang ở giai đoạn mới phát triển.
Trong khi tình hình kinh doanh của Meta đang đứng trước vực thẳm. Số lượng người dùng của họ đang dần chững lại và già đi. Mảng quảng cáo cốt lõi bị thách thức khi Apple thực hiện nhiều thay đổi với hệ điều hành. Hàng loạt Scandal khác cũng đã khiến cho công ty bị giới chức năng để ý, hạn chế khả năng tăng trưởng thông qua M&A.
Khi mà thế giới đang có hàng loạt những vấn đề xảy ra, Mark Zuckerberg đã đánh cược rằng anh có thể thực hiện cuộc chuyển dịch lớn trong thế giới ảo. Tuy nhiên, chính anh cũng phải thừa nhận rằng tương lai còn mờ mịt. Dù hướng đi đã rõ ràng, con đường phía trước của chúng tôi vẫn chưa hoàn toàn được định hình”, Mark Zuckerberg chia sẻ hồi tuần trước.
Không những thế, mảng AR và VR của Meta vào năm 2021 đã tiêu tốn hơn 10 tỷ USD của Meta. “Meta đang hy sinh mô hình kinh doanh cốt lõi để theo đuổi đam mê với Metaverse”, Rachel Jones – nhà phân tích tại hãng phân tích dữ liệu GlobalData cho biết. Ông chia sẻ thêm” “Cược lớn vào metaverse không phải là điều tệ hại gì. Công nghệ này sẽ trở nên lớn mạnh, tạo ra nhiều cơ hội. Tuy nhiên, quá trình này chắc phải mất ít nhất 10 năm nữa”.
Trước đó, Facebook đã mua hãng sản xuất kính thiết bị thực tế ảo Oculus năm 2014, cho rằng sản phẩm của hàng này có tiềm năng trở thành “nền tảng giao tiếp mới”. Nhưng công nghệ này hiện vẫn tiến triển rất chậm so với tốc độ phổ cập nhanh chóng của địa thoại di động.
Trên thực tế, theo Angelo Zino – nhà phân tích tại CFRA Research cho rằng, dù Meta có tích cực quảng cáo về tham vọng Metaverse đi chăng nữa, các đối thủ của họ còn có nền tảng vững chắc hơn trong việc chuyển dịch sang công nghệ này.
Ví dụ, Apple có lợi thế về phần cứng, Roblox có lợi thế về phần mềm, hay như TikTok, Snap có tệp người dùng trẻ hơn. Trong khi đó, Meta giờ được xem là nơi người dùng giữ liên lạc với các họ hàng lớn tuổi – nhóm ít có khả năng sử dụng công nghệ AR và VR.
Việc Apple cập nhập thay đổi với hệ điều hành IOS có thể khiến Facebook khó phân tích được hành vi người dùng để quảng cáo. CFO Dave Wehner trong tuần trước cho rằng việc này có thể khiến họ mất 10 tỷ USD trong năm nay.
Nhưng người dùng mới trong quý trước không tăng lại là xu hướng đáng lo ngại hơn trong dài hạn. Họ cũng đang cạnh tranh với nhiều đối thủ khác, như Tiktok để dành người dùng. “Một khi con số này chứng lại, các đối tác quảng cáo sẽ chú ý”, Zino phân tích.
Trong quý 1/2022, Meta dự báo tăng trưởng doanh thu ở mức 3%-11%, thấp hơn rất nhiều so với mức 48% cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng có thể được xem là dấu hiệu mảng quảng cáo của Facebook đang co lại, Zino nhận định.
Facebook có thể sẽ tìm cách tăng trưởng thông qua việc mua bán – sáp nhập, như năm 2012 với Intagram. Vào năm 2021, công ty vẫn lãi gần 40 tỷ USD, chốt cả năm với 48 tỷ USD tiền mặt và các khoản khác tương đương tiền. Tuy nhiên, không như năm 2012, Meta giờ phải đối mặt với rào cản pháp lý lớn. Giới chức sẵn sàng chặn lại các thương vụ M&A lớn của hãng. Thực tế, Meta vẫn đang giải quyết vụ kiện chống độc quyền với thương vụ mua lại Instagram và WhatsApp đã hoàn tất cách đây nhiều năm.
Tựu chung lại, “Facebook đang có quá nhiều ưu tiên”, các nhà phân tích tại UBS nhận định. Và phần lớn những ưu tiên này “không thể tạo ra tăng trưởng doanh thu trong ngắn hạn”. Nói cách khác, Meta đang vấp phải một rào cản lớn và không có cách nào vượt qua dễ dàng.
(Nguồn: Theo CNN)
