Cơn đau đầu lạm phát đang đeo bán các ngân hàng trung ương trong thời gian gần đây khi mà giá dầu có thể chạm mức 100 USD/thùng khiến cho giá cả cắt mặt hàng tăng chóng mặt và dồn áp lực tăng tiền lương lên cho doanh nghiệp.
Theo đó, giá hợp đồng tương lai dầu Brent tăng tới 50% trong năm 2021, tăng 14% kể từ đầu năm nay lên mức cao nhất trong 7 năm vừa qua 89 USD/thùng trước khi nó đảo chiều. Với việc khả năng sản xuất có hạn, dự trữ ở mức thấp và căng thẳng địa chính trị đang xảy ra tại một số khu vực, giá dầu đang hướng đến mức 100 USD/thùng, mức được Goldman Sachs dự báo có thể sẽ bị phá vào giữa năm nay.
JPMorgan dự báo rằng, giá dầu có thể chạm 125 USD/thùng trong năm 2022 và 150 USD/thùng năm 2023.
Tác động từ mức tăng 12 USD lên trên 100 USD/thùng có vẻ không quá lớn trong bối cảnh lạm phát tăng đã phản ánh rõ ràng xu hướng tăng giá năng lượng trong suốt năm vừa qua. Các nền kinh tế, nhất là tại phương Tây đang sử dụng ít năng lượng hơn một thập kỷ trước.
Các đợt tăng lãi suất tại một số quốc gia như Anh, Na Uy và những úp mở từ các Ngân hàng trung ương như Fed về tốc độ siết chặt các hỗ trợ, phần nào kiểm chứng kỳ vọng lạm phát từ quá trình theo dõi đến biến động giá dầu.
Những nhà hoạch định chính sách cũng đã tính đến những hiệu ứng cơ sở khi đà tăng giá dầu năm 2021 dịu xuống, qua đó giảm mức gia tăng lạm phát.
Nhiều người tranh luận rằng, tác động tâm lý khi giá dầu chạm 100 USD/thùng là không thể ngó lơ khi doanh nghiệp, người tiêu dùng và các nhà chính trị gia đang e ngại về việc lạm phát tiếp tục lập đỉnh. Chỉ số giá tiêu dùng CPI Tại Mỹ đã tăng 75, cao nhất trong vòng 40 năm.
Theo dữ liệu công bố ngày 19/1, lạm phát tại Anh được ghi nhận cao nhất 30 năm. Kết quả này cũng cho thấy những tác động từ đà tăng giá năng lượng đang giảm dần so với giá thực phẩm và dịch vụ lưu trú.
“Sẽ có thể là một điểm tốt trước lạm phát khi giá năng lượng cao”, theo Frederik Ducrozet – Chiến lược gia tại Pictet Wealth Management.
“Thời điểm này có một chút khác biệt vì chúng ta đang ở thời điểm mà những rủi ro đã xuất hiện và các ngân hàng trung ương tỏ ra khá lo lắng về dòng xoáy lương – giá vì giá năng lượng có sẽ gây ra những tác động ‘vòng hai'”.
Chỉ số đo lường phản ứng lạm phát đã chạm mức cao kỷ lục nhiều năm tại châu Âu và nhiều khu vực khác, ám chỉ rằng lạm phát thực tế đã cao hơn so với mức kỳ vọng.
Tầm quan trọng của giá dầu
Nếu như giá dầu chạm mốc 100 USD/thùng và duy trì quanh mức đó, những tính toán của các nhà hoạch định chính sách trở thành vô nghĩa. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự đoán giá dầu Brent sẽ ở mức 77.5 USD/thùng trong năm 2022, và giảm xuống 69,4 USD/thùng trong năm 2024.
Giá dầu cao cũng sẽ buộc các doanh nghiệp chuyển một phần chi phí sang người tiêu dùng, hoặc người lao động đòi hỏi mức lương cao hơn. Những tác động “vòng hai” này có thể tạo ra một vòng xoáy lạm phát rộng lớn hơn, buộc các ngân hàng Trung ương phải đứng ra hành động.
Những tác động sẽ không giống nhau tại các quốc gia, nhưng tại các khu vực đồng tiền chung châu Âu, mức tăng giá dầu 10% có thể khiến lạm phát tăng 0,55 cho dù những tác động trực tiếp sẽ nhanh chóng biến mất.
Đối với Mỹ, kết quả nghiên cứu được công bố vào tháng 11/2021 trên CESifo do hai nhà nghiên cứu của Fed Dallas ước tính viễn cảnh giá dầu chạm 100 USD/thùng sẽ nâng mức lạm phát chi tiêu tiêu dùng cá nhân lên 1,8 điểm phần trăm vào cuối năm 2021 và 0,4 điểm phần trăm cuối năm 2022.
Chỉ số tiêu dùng cá nhân lõi, thước đo lạm phát được Fed tin tưởng tăng lần lượt 0,4 điểm phần trăm và 0,3 điểm phần trăm trong năm 2021 và 2022. Điều này cũng sẽ đẩy kỳ vọng lạm phát hộ gia đình của một năm tăng 1,2 điểm phần trăm nhưng chỉ tăng 0,2 điểm phần trăm với kỳ vọng 5 năm.
Đối với một số người, những tác động “vòng hai” đã thực sự tồn tại với việc nền kinh tế Mỹ đạt được tỷ lệ người có việc làm lớn nhất trong nhiều năm và mức lương trung bình vài giờ tại đây cũng đã tăng 0,6% trong tháng 12. Tại Anh Quốc, nơi mà tỷ lệ việc làm mới cũng ở mức cao đang cân nhắc mức lương tối thiểu giờ nhằm bù đắp lại chi phí năng lượng mà người dân phải chi trả.
Việc xuất hiện những lời kêu gọi thắt chặt chính sách trong khối EU, các thị trường tiền tệ dự báo lãi suất trong năm nay sẽ tăng. Isabel Schnabel đến từ ECB gần đây cũng cho biết, đà tăng giá năng lượng có thể khiến cho ngân hàng trung ương này dừng “ngó lơ” lạm phát và hành động ngay nhằm hạ nhiệt tình trạng tăng giá.
Tương lai của giá dầu ra sao khi mà nhu cầu sử dụng trong mùa đông bắt đầu giảm xuống là một yếu tố quan trọng. Một vài tháng tới sẽ là khoảng thời gian chúng ta kiểm chứng liệu rằng các yếu tố thúc đẩy lạm phát như giá điện và khủng hoảng chuỗi cung ứng có dấu hiệu giảm nhiệt. Cuối cùng, nếu như giá dầu bắt đầu ảnh hưởng tới tiêu dùng và làm chậm lại đà tăng trưởng kinh tế, nhu cầu năng lượng sẽ có xu hướng tự điều chỉnh.
Massimilian Castelli – Trưởng bộ phận chiến lược, Global Sovereign Markets tại UBS Asset Management, dự báo giá dầu dao động trong 60 – 80 USD/thùng.
“Nếu như lạm phát bị đẩy lên mức cao hơn dự báo của các cơ quan chức năng, các ngân hàng Trung ương hoàn toàn có thể phải có cách tiếp cận thận trọng hơn, trong đó có ECB. Nhưng chúng ta vẫn cần phải theo dõi và chờ đợi”, Antonio Cavarero – Giám đốc đầu tư tại Generali Insurance Asset Management, chia sẻ.
(Nguồn: Theo Reuters)
