Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn đang phải cắt giảm công suất từ 105% xuống chỉ còn 80% nguyên nhân là vì thiếu nguồn tiền khi PVN chưa thực hiện một số nghĩa vụ tài chính với nhà máy, khiến cho việc nhập dầu thô cho sản xuất bị gián đoạn. Với thị phần nguồn cung khoảng hơn 35%, Lọc hóa dầu Nghi Sơn giảm công suất, hoặc xấu hơn là có thể dừng sản xuất, ảnh hưởng tới nguồn cung xăng dầu trong nước.
Theo đó, trong văn bản gửi Bộ Công thương, Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam cho biết, năm nay sẽ nhập khoảng 235 nghìn đến 265 nghìn m3 xăng dầu một tháng từ nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn qua công ty bao tiêu sản phẩm thuộc PVN.
Trước thông tin mới về Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, Petrolimex cũng lo ngại về nguy cơ thiếu nguồn cung nghiêm trọng và tồn kho. Việc này sẽ khiến tập đoàn không đảm bảo được thị phần, nhất là trong dịp Tết Âm lịch chỉ còn 5 ngày nữa, nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước đang tăng cao.
Một số đầu mối xăng dầu khác cũng chung mối lo ngại. Lãnh đạo một doanh nghiệp tại Phía Nam chia sẻ, khoảng một nửa lượng hàng đã bán ra thị trường của doanh nghiệp là từ nguồn nhập lọc dầu Nghi Sơn. Khi nhà máy cắt giảm công suất, các bộ phận liên quan của doanh nghiệp đang tích cực làm việc với các đối tác khác để ký mua, thậm chí là tăng nhập khẩu để bổ sung nguồn hàng thay thế.
“Chúng tôi chuyển hướng tăng nhập khẩu, nhưng ở thời điểm cận kề nghỉ Tết tại một số thị trường nhập truyền thống khiến việc đàm phán, chốt ký thêm các hợp đồng mới bị ảnh hưởng”, ông cho hay.
Phía Petrolimex cũng cho biết, sẽ cố gắng tìm kiếm nguồn hàng nhập khẩu để bổ sung và điều tiết lại hệ thống phân phối nhằm đáp ứng tốt nhất theo khả năng và tồn kho thị trường. Tập đoàn này cũng yêu cầu doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm của Nghi Sơn, nếu cung cấp thiếu so với hợp đồng, phải có nghĩa vụ mua bổ sung nguồn hàng thay thế theo Nghị Định số 95.
Lo lắng tìm nguồn hàng bổ sung khi thiếu hụt, các doanh nghiệp cũng phải đối diện với lo ngại giá xăng dầu thế giới tăng chóng mặt. Việc tăng nhập khẩu lúc này sẽ khiến rủi ro rất lớn cho doanh nghiệp vì giá cao. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, ngày 20/1, giá xăng RON 92 thành phẩm trên thị trường Singapore (thị trường nhập chủ yếu của các doanh nghiệp) là 97,99 USD một thùng, giá xăng RON 95 là 99,79 USD một thùng. Giá dầu hoả và dầu diesel lần lượt 98,10 và 100,64 USD mỗi thùng.
Mức giá trên 90 USD một thùng xăng thành phẩm , tùy loại đã duy trì từ cuối tháng 12/2021 đến nay vẫn chưa có dấu hiệu giảm.
Ông Trần Duy Đông – Vụ trưởng vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ đã yêu cầu doanh nghiệp có kế hoạch nhập khẩu, đảm bảo nguồn cung, duy trì xăng dầu trong hệ thống để bán hàng liên tục phục vụ tiêu dùng và sản xuất.
Ông cũng chia sẻ những lo lắng của doanh nghiệp đầu mới khi “thời điểm giá đang lên thì phải tăng nhập khẩu, chịu lỗ”. Tuy nhiên, cơ quan điều hành mong doanh nghiệp chia sẻ, bởi theo quy định thì doanh nghiệp đầu mối phải tìm nguồn và bổ sung nguồn để có hàng liên tục bán ra thị trường.
Đối với nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn, Bộ Công Thương yêu cầu báo cáo tiến độ, kế hoạch giao hàng các hợp đồng đã ký với các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu, tránh ngừng sản xuất mà không thực hiện hợp đồng, ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu trong nước. “Doanh nghiệp đang chịu áp lực về mặt tài chính, nhưng họ phải tính cân đối chi phí giữa việc được và mất khi dừng sản xuất và vẫn vận hành”, ông nói.
Trong khi các doanh nghiệp đầu mối đang lo tìm nguồn đảm bảo tránh đứt gãy nguồn cung cho thị trường trong nước, các đại lý kinh doanh xăng dầu cho biết, vài hôm nay đã nhận được thông báo từ các đầu mối lớn về khả năng tăng giá nhập hàng.
Các lô hàng nhập tới đây đại lý sẽ phải trả thêm khoảng 5-7% và phải thông báo số lượng nhập sớm để đơn vị cung ứng điều tiết chuyển hàng. “Chiết khấu nhiều mặt hàng đã về 0 đồng, giá nhập hàng lại tăng lên với các lô hàng nhập tới doanh nghiệp chắc chắn phải bù lỗ”, một đại lý Hà Nội chia sẻ.
Về việc lo ngại thiếu nguồn cung xăng dầu, lãnh đạo Vụ thị trường trong nước khẳng định, Bộ Công thương có trách nhiệm trong việc đảm bảo nguồn cung thị trường trong nước và sẽ có chỉ đạo để doanh nghiệp thực hiện nghiêm những vấn đề này.
Cho dù là vậy, các doanh nghiệp đầu mối đề nghị, Bộ Công thương cần có giải pháp hỗ trợ kịp thời để giảm thiểu rủi ro cho họ, khi phải nhập khẩu bổ sung nguồn xăng dầu không có thuế suất ưu đãi để đáp ứng khẩn cấp nhu cầu trong nước, vì có thể làm tăng chi phí, giá thành.
Bộ Công Thương cũng cần có ý kiến chỉ đạo PVN, nhà máy lọc hóa dầu Dung Quất tăng công suất, sản lượng cấp ngay trong cuối tháng 1 để bù đắp lượng thiết hụt theo hợp đồng đã ký của Nghi Sơn.
