Tổ chức Y tế thế giới cuối tháng 11 đã công bố biến chủng Covid-19 mới xuất hiện tại Nam Phi là Omicron và gắn mắc cho nó là “biến thể đáng lo ngại”. Khắp thế giới đã tỏ ra lo lắng trước sự xuất hiện của nó khi mà chỉ một tháng trước đó dịch bệnh có vẻ đã giảm đi, theo Nikke Asia.
Cho đến nay, biến thể này đã có mặt trên 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. Nhiều quốc gia châu Á cũng đã ghi nhận những ca mắc Omicron đầu tiên. Tại Anh, tổng số ca nhiễm biến thể này đã được xác nhận hôm 13/12 là 4.700 ca. Tại Nam phi, ngày 15/11 số ca nhiễm Omicron phát hiện chỉ chiếm 22% trong khi biến thể Delta vẫn chiếm đến 68%. Tuy nhiên, đến ngày 12/10, biến thể mới chiếm 100% các mẫu xét nghiệm.
Hồi chuông thức tỉnh thế giới
Sau những thông tin ban đầu về biến thể này được đưa ra, nhiều quốc gia đã lập tức siết chặt kiểm soát biên giới, cấm nhập cảnh với người từ Nam Phi và một số quốc gia có ca nhiễm Omicron.
Trước diễn biến này, WHO khuyến cáo các nước không nên quá hoảng loạn và ban hành lệnh cấm đi lại khi mà các nhà khoa học vẫn thu thập dữ liệu để kết luận về khả năng lây truyền và mức độ nghiêm trọng của Omicron.
Phản ứng của các quốc gia về biến chủng mới như việc tăng tốc chương trình tiêm vaccine tăng cường ở những nước giàu, điều này chỉ làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng vaccine trên toàn thế giới hiện nay, góp phần làm gia tăng lây lan Omicron tại Nam Phi.
“Tôi cho rằng, Omicron hiện tại như một hồi chuông cảnh tỉnh cho cộng đồng toàn cầu”, Tiến sĩ Wafaa El-Sadr, Giáo sư dịch tễ của học tại Đại học Columbia ở New York, Mỹ, nhận xét. “Quan điểm cho rằng bạn có thể dựng lên các bức tường xung quanh mình và như vậy có thể bảo vệ bạn – dù bạn là cá nhân hay một quốc gia – đã nhiều lần được chứng minh là không thực tế”.
Khi lệnh cấm đi lại được tái áp dụng với một số nước châu Phi, ngày 28/11, xuất hiện trên truyền hình quốc gia, Thống Đốc Nam Phi Cyril Ramaphosa đã nhắc đích danh nước Mỹ, Anh, Nhật Bản và Australia, Thái Lan… và nói rằng ông “vô cùng thất vọng” về lệnh hạn chế mà họ đưa ra với người từ Nam Phi và các nước láng giềng.
Vài ngày sau, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cũng lên tiếng ủng hộ ông Ramaphosa, và ông cảm ơn Nam Phi, Botswana vì đã phát hiện ra Omicron, đồng thời đưa ra cảnh báo nhiều quốc gia có thể sẽ không muốn báo cáo về các ca nhiễm biến thể này vì lo sợ bị hạn chế đi lại.
Theo nhiều nhà khoa học, lệnh cấm nhập cảnh của nhiều quốc gia có những kẽ hở và không hiệu quả. Theo tiến sĩ Bettie Steinberg tại Viện Nghiên cứu Y khoa Feinstein của mạng lưới chăm sóc sức khỏe phi lợi nhuận Northwell Health, phân tích: “Nếu thực hiện lệnh cấm đi lại đủ sớm và triệt để, thì một nước có thể ngăn chặn biến thể Omicron xâm nhập. Tuy nhiên, chỉ cần một hoặc hai người đã vào đất nước trước khi họ biết về Omicron, thì việc áp dụng lệnh cấm giống như mất bò mới lo làm chuồng vậy”.
Bà Steinberg cho rằng, các lệnh cấm đi lại chỉ có thể làm chậm việc lây lan trong một thời gian ngắn, và với việc một số nước vẫn cho phép người dân nước họ đi lại dù cấm người nước ngoài, lệnh cấm gần như vô ích.
Đồng tình với quan điểm này, tiến sĩ El-Sadr cho rằng, việc thúc đẩy tiêm chủng, đeo khẩu trang, duy trì giãn cách xã hội, xét nghiệm hàng loạt và truy vết tiếp xúc sẽ hiệu quả hơn so với các lệnh cấm nhập cảnh.
Không thể đóng cửa mãi mãi
“Chiến lược zero Covid của Trung Quốc hay New Zealand có thể có hiệu quả trong giai đoạn đầu của dịch, nhưng không phải chiến lược có thể áp dụng trong dài hạn”, ông El-Sadr nhận xét. “Thật khó tưởng tượng một quốc gia có thể ngăn chặn hoàn toàn người đến từ một quốc gia khác hoặc ngăn họ tiếp xúc với người khác”.
Ông cho biết, rất khó để duy trì chiến lược Zero Covid mà không gây ra những ảnh hưởng về mặt nhân đạo hay chia rẽ các gia đình, cũng như tác động đến hoạt động kinh tế, thương mại của các nước.
Với bản chất của các biến chủng Covid-19 cũng như sự lây lan nhanh chóng, các quốc gia khó có thể đóng cửa mãi mãi.
“Châu Á là khu vực có xu hướng áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn đối với hoạt động đi lại xuyên biên giới so với các châu lục khác trên thế giới. Việc này gây ra tác động đến thương mại và tăng trưởng của khu vực lớn hơn so với các biến thể được phát hiện trước đó”, Alicia Garcia-Herrero, nhà kinh tế trưởng về Châu Á Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết.
Trong gần 2 năm qua, Nhật Bản chỉ mới mở cửa biên giới trong 4 tháng. Một cuộc thăm dò đầu tháng này của Yomiuri Shimbun cho thấy động thái nhanh chóng đóng của của Thủ tướng Fumio Kishida đã nhận được sự ủng hộ của 89% người dân nước này. Hiện tại, nước này đã tiêm Vaccine cho 78% dân số đủ điều kiện tiêm và mức cao nhất trong nhóm G7 và có số ca nhiễm bình quân 1 tuần qua chỉ hơn 100 ca.
“Sự ủng hộ của người dân với các biện pháp kiểm soát chặt chẽ vẫn rất lớn, do đó chúng tôi dự báo nhà chức trách Nhật Bản sẽ vẫn tiếp tục hành động thận trọng bất chấp áp lực từ các doanh nghiệp”, Stefan Angrick, nhà kinh tế cấp cao tại Moody’s Analytics Nhật Bản, cho biết.
(Nguồn: Nikkei Asia)
