Những biến động bất ngờ
Cổ phiếu Tổng công ty Licogi (LIC) tăng liên tục ở vùng giá 10 nghìn đồng/cổ phiếu lên mức 146.700/cp vào cuối tháng 11. Như vậy chỉ sau 1 tháng, thị giá LIC đã được tăng lên gấp 10 lần, vốn hóa thị trường đạt 13.203 tỷ đồng. Trong khi vốn điều lệ chỉ là 900 tỷ đồng.
Kết quả kinh doanh của LIC gần đây cũng có phần nào đó cải thiện hơn so với những năm trước, tuy nhiên vẫn không đủ hấp dẫn để khiến giá cổ phiếu tăng mạnh như vậy. Trong 9 tháng đầu năm, lợi nhuận sau thuế công ty mẹ LIC đạt 13 tỷ đồng tăng 42% so với mức thực hiện trong kỳ.
Quỹ đất chính là yếu tố được cho là hấp dẫn của doanh nghiệp này. Trong BCTC quý 3/2021 của LIC, chi phí sản xuất – kinh doanh dở dang dài hạn ghi nhận 1.172 tỷ đồng tại dự án Khu đô thị mới Thịnh Liệt (Hà Nội).
Dự án có quy mô 35,1 ha, dân số 9.000 người. Hiện giá đất xung quanh dự án Thịnh Liệt đang được rao bán với mức giá lên tới cả trăm triệu đồng một mét vuông, trong khi doanh nghiệp đã nộp tiền sử dụng đất hàng chục năm trước với giá thấp.
Ngoài dự án Thịnh Liệt có quỹ đất lớn, LIC cũng có khu đất hơn 6.000 m2 xây dựng công trình trụ sở (Khu đô thị mới Cầu Giấy, Hà Nội) với tổng mức đầu tư 6.500 tỷ đồng, dự án xây dựng tòa nhà Licogi (Thanh Xuân, Hà Nội) với tổng mức đầu tư 1.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, đây cũng chưa phải là nguyên nhân chính tác động đến diễn biến giá cổ phiếu LIC. Nguồn tin từ Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) cho biết, SCIC đang triển khai kế hoạch thoái vốn tại Licogi.
Trong cơ cấu cổ đông của Tổng công ty Licogi hiện nay, có 3 cổ đông lớn hiện đang nắm giữ tổng cộng 94,95% vốn điều lệ, ứng với hơn 88 triệu cổ phần. Trong đó gồm SCIC nắm 40,71% vốn, Công ty TNHH Đầu tư và kinh doanh bất động sản Khu Đông nắm giữ 35% và Công ty TNHH Đầu tư Gia Cường sở hữu 19,24% vốn.
Vướng mắc lớn nhất đối với quá trình thoái vốn ở Licogi cơ bản đã được giải quyết. Đó là việc quyết toán cổ phần hóa, cũng như thống nhất phần LIC phải trả thêm cho Nhà nước ở dự án Thịnh Liệt. Hiện tại, SCIC đang tiến hành định giá doanh nghiệp này để có giá khởi điểm chào bán cổ phần.
Theo phân tích của một chuyên gia về M&A, cổ phiếu LIC tăng sốc trong thời gian qua là do nhà đầu tư nắm quyền chi phối doanh nghiệp này đang gom hàng.
Thông thường, nếu các nhà đầu tư gom hàng cho mục tiêu M&A, họ sẽ mua bất chấp giá cả nên sẽ chủ yếu kê lệnh trần.
Trong số hơn 5% cổ phần LIC trôi nổi trên thị trường đang nằm trong tay các cán bộ nhân viên công ty, họ đã giữ cả chục năm qua kể từ khi cổ phần hóa, nên được giá cao là họ sẽ dễ dàng bán ra.
Cách gom này sẽ hiệu quả và đỡ mất thời gian cho bên mua. Trên thực tế, thời gian qua, ông Nguyễn Danh Quân, Ủy viên Hội đồng quản trị và ông Nguyễn Anh Dũng, Kế toán trưởng Licogi đã bán toàn bộ lượng cổ phần hai ông đang nắm giữ, lần lượt là 469.600 và 5.400 cổ phiếu. Ông Nguyễn Danh Quốc, anh ông Nguyễn Danh Quân đăng ký bán 6.700 cổ phiếu, Ông Phan Đức Hùng, Phó tổng giám đốc đăng ký bán hết 16.796 cổ phiếu, ông Ưng Tiến Đỗ, Ủy viên Hội đồng quản trị và em trai Ưng Sỹ Giang đăng ký bán 68.279 và 3.500 cổ phiếu, bà Phan Lan Anh, Phó tổng giám đốc cũng đăng ký bán 19.594 cổ phiếu.
Sau khi gom đủ số lượng cổ phần để đạt mức chi phối tuyệt đối theo suy tính của người mua, giá cổ phiếu LIC có thể sẽ giảm mạnh về mức định giá mà SCIC thực hiện để bên mua không phải trả giá quá đắt.
Một kịch bản khác được đưa ra, giá cổ phiếu cao hơn so với định giá để các bên hạn chế nhảy vào mua hàng rồi rắc rối xảy ra như trong quá khứ tại một công ty lớn trước đây khi thoái vốn nhà nước.
Cổ phiếu những doanh nghiệp có tin thoái vốn nhà nước thường giao dịch khởi sắc và diễn biến giá tích cực hơn nhiều so với mặt bằng trước đó.
Cổ phiếu Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Bảo Minh (BMI) cũng nằm trong danh sách SCIC đang triển khai thoái vốn. Thông tin rò rỉ về mức định giá cổ phiếu này quanh vùng 45 nghìn đồng/cổ phiếu nên sau khi giá chạy từ vùng giá 30 nghìn đồng/cổ phiếu, BMI đã lình xình và hiện chỉ giao dịch quanh mức 45 nghìn đồng/cổ phiếu.
Cổ phiếu Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (PTI) đã tăng từ 30.000 đồng/cổ phiếu lên gần 47.000 đồng/cổ phiếu, bằng với mức giá khởi điểm Tổng công ty Bưu điện Việt Nam thực hiện thoái vốn khỏi PTI. Với hơn 22% cổ phần chào bán rộng rãi qua hình thức đấu giá vào giữa tháng 12/2021, thị trường đang hồi hộp dõi theo “phép thử” thoái vốn để thấy liệu cổ phiếu PTI có đủ sức hấp dẫn để bán thành công.
Nhiều cổ phiếu thoái vốn khác cũng đã có động thái giá tích cực mà giới đầu tư gọi là “sóng thoái vốn”. Theo dự báo diễn biến “sóng thoái vốn” sẽ còn sôi động dịp cuối năm 2021, đầu năm 2022.
Cân cơ hội, rủi ro kẹp hàng
Trong tuần vừa qua, nhiều nhà đầu tư ôm cổ phiếu ngân hàng PGBank đã khá sốt ruột. Với thông tin bên lề về việc thoái vốn của Petrolimex tại ngân hàng PGBank, cổ phiếu lúc này đã phi từ vùng giá 26.000 đồng/cổ phiếu lên 37.000 đồng/cổ phiếu. Nhiều nhà đầu tư đang không biết có nên tiếp tục nắm giữ cổ phiếu để chờ tin thoái vốn công bố hay bán đi trước để chốt lời.
Một số nguồn thạo tin cho biết, đã có “cá mập” có ý định chi phối ngân hàng này bằng cách mua lại toàn bộ lô cổ phần số lượng lớn và được cho là đang sở hữu bởi ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Ngân hàng MSB. Lãnh đạo của một tập đoàn tư nhân từng sở hữu số lượng lớn cổ phần PGBank cho biết, ông đã bán toàn bộ số cổ phần này cho ông Trần Anh Tuấn trước đó.
Ngoài ra, nhà đầu tư lớn này cũng dự kiến sẽ mua cả lô 40% cổ phần mà Petrolimex đang tính thoái vốn tại PGBank. Tỷ lệ cổ phần mà “cá mập” dự kiến sở hữu tại ngân hàng này có thể lên tới gần 90%.
Ông Phạm Văn Thanh – chủ tịch Petrolimex cho biết, Tập đoàn đang thuê các công ty chuyên nghiệp để thẩm định và tư vấn chào bán trên 40% vốn của Petrolimex tại PG Bank. Trong khi đó, nguồn tin từ Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, phương án thoái vốn của Petrolimex tại ngân hàng PGBank đã được trình cơ quan này, tuy nhiên giá khởi điểm đến nay còn trong vòng bí mật.
Theo thống kê, phần lớn các cổ phiếu trong danh sách SCIC thoái vốn hiện đang giao dịch trên UPCoM với thanh khoản vài nghìn đến vài chục nghìn cổ phiếu/phiên.
Một nhà đầu tư cho biết, ông cứ tích cóp dần cổ phiếu tốt qua các phiên, có thể mất tới 6 tháng để gom cổ phiếu theo cách như vậy và chờ ngày “ăn trái ngọt”.
Một số doanh nghiệp đang trong giai đoạn định giá để SCIC thực hiện thoái vốn như Tổng công ty Điện tử tin học Việt Nam, Công ty cổ phần Cảng An Giang, Tổng công ty Vật liệu xây dựng… cũng đang được các nhà đầu tư quan tâm.
Lý do khiến cổ phiếu thoái vốn có sức hút với nhà đầu tư đó là bên mua thường là các công ty tư nhân. Họ sẽ sử dụng vốn vay ngân hàng để mua cổ phần thoái vốn, sau khi hoàn tất thương vụ, cổ phiếu đổi chủ, bên mua thưởng phải đánh lên cổ phiếu vừa mua thoái vốn nhằm tăng giá trị cầm cố ở các ngân hàng, rút tiền ra cho các hoạt động đầu tư khác của mình.
Theo chia sẻ của một nhà đầu tư có kinh nhiệm nhiều năm, game M&A của những ông lớn chỉ những người lỳ lợm mới ăn to.
Vào sớm thì thường bị đè, rung giật để “thay máu” chán chê, người từng trải không quan tâm nhìn bảng điện xanh đỏ mới có thể giữ được hàng.
Ngon nhất của loại game này là chọn được thời điểm nhảy vào khi M&A xong, nhưng thường khi đó rất khó mua, vì thông tin bắt đầu sáng tỏ qua thông báo bán ra của người cũ, thời điểm này “cá mập” sẽ vét nốt hàng trên sàn, tái cấu trúc lợi nhuận đột biến làm deal phát hành.
Tuy nhiên, chọn cách đầu tư này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, vì nếu doanh nghiệp bị tắc hoặc có trục trặc gì đó trong thoái vốn, trong M&A, nhà đầu tư sẽ bị kẹp hàng, cổ phiếu sẽ rớt giá rồi nằm im, chôn vốn của nhà đầu tư hàng năm.
