Hiện trên sàn chứng khoán có 4 doanh nghiệp kinh doanh cà phê tiêu biểu, bao gồm CTCP cà phê Phước An (CPA), Công ty cổ phần Cà phê Gia Lai (FGL), CTCP cà phê Thắng Lợi (CFV), CTCP Cà phê Petec (PCF).
Từ nửa cuối năm 2021, giá cổ phiếu doanh nghiệp cà phê cũng có sự khởi sắc khi giá cà phê trên thị trường tăng mạnh. Đơn cử như cổ phiếu CPA đã tăng gấp 2,4 lần hồi đầu năm 2021, lên mức 11.400 đồng/cp.
Nhìn chung, các cổ phiếu của các công ty kinh doanh cà phê trên sàn là thanh khoản rất thấp. Trong đó, CPA có khối lượng giao dịch bình quân chưa đến 50 cổ phiếu/ngày. Đối với PCF tuy có thanh khoản khá hơn CPA nhưng cũng với 1.100 cổ phiếu được giao dịch mỗi ngày.
Cổ phiếu CFV đang gặp tình trạng “chết thanh khoản” nên giá cổ phiếu vẫn nằm im bất động dù giá cà phê tăng cao và kết quả kinh doanh tích cực trong quý 3.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng cổ phiếu trắng thanh khoản đến từ việc cơ cấu cổ đông quá cô đặc, lượng cổ phiếu giao dịch tự do ít.
Có thể lấy ví dụ từ cổ phiếu CFV, trong số 12.65 triệu cổ phiếu đang niêm yết trên thị trường, hai cổ đông lớn của CFV là bà Phạm Thị Linh và UBND tỉnh Đăklăk đã nắm giữ hơn 97% vốn CFV, tương đương với hơn 12.3 triệu cổ phiếu
Tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp cà phê ra sao?
Trong quý 3 vừa qua, sự gián đoạn chuỗi cung ứng cà phê đã đẩy giá nguyên liệu trong nước tăng thêm. Nguyên nhân bởi nguồn cung bị hạn chế từ Brazil – nhà sản xuất cà phê Arabica lớn nhất thế giới khi nước này hứng chịu thời tiết khắc nghiệt khiến giá cà phê Arabica liên tục tăng cao.
Đối với cà phê Robusta, khi dịch Covid-19 bùng phát đã khiến hoạt động vận tải bị cản trở. Cùng với đó là chi phí vận chuyển tăng lên gấp 5 đến 10 lần so với thời điểm trước dịch khiến cho tình hình xuất khẩu cà phê trở nên khó khăn hơn và nguồn cung cũng bị thắt chặt trong khi nhu cầu tại các thị trường lớn như Mỹ và EU phục hồi mạnh sau đại dịch. Điều này đã đẩy giá cà phê Robusta tăng cao. Hiện tại, Việt Nam là nước cung cấp cà phê robusta lớn nhất thế giới.
Theo đó, tình hình chung trong quý 3, giá cà phê robusta trong nước tăng lên 12% ở khu vực Tây Nguyên, vượt mốc 40 nghìn đồng/kg, đồng thời đánh dấu cấm hết chu kỳ giảm giá 4 năm liên tiếp nhờ giá cà phê thế giới tăng mạnh.
Ảnh hưởng của đại dịch và Chỉ thị 16 của Chính phủ đã có tác động đến hoạt động thu hoạch cà phê của người dân, đã khiến hoạt động chế biến xuất khẩu cà phê bị trì trệ. Chưa tính giá vận chuyển từ Việt Nam sang EU và Mỹ tăng quá cao và tình trạng thiếu container khiến nhiều doanh nghiệp cà phê điêu đứng, hàng hóa tồn đọng nhiều và không thể xuất hàng đi được khiến các doanh nghiệp cà phê trong nước mất đi cơ hội hưởng lợi từ giá cà phê thế giới tăng.
CTCP Cà phê Thắng Lợi (CFV) có phần may mắn hơn các doanh nghiệp cùng ngành khi báo lãi ròng trong quý 3/2021 đạt gần 5 tỷ đồng, gấp 3.,4 lần cùng kỳ năm trước.
Theo lý giải của CFV, công ty có lãi ròng tăng mạnh trong quý 3/2021 là do doanh số bán hàng cộng với giá cả thị trường cà phê có biến động tăng cùng với việc siết chặt quản lý chi phí hoạt động.
Khép lại 9 tháng đầu năm 2021, doanh thu thuần của CFV đã tăng 78% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 329 tỷ đồng, điều này giúp lợi nhuận ròng tăng thêm 24%, đạt hơn 7 tỷ đồng.
Trong năm 2021, CFV cũng lên kế hoạch doanh thu thuần đạt gần 314 tỷ đồng, tăng 52% so với năm 2020. Tuy nhiên, công ty cũng đưa ra kỳ vọng lợi nhuận sau thuế giảm 27%, còn hơn 3 tỷ đồng. Như vậy, với kết quả kinh doanh trên, CFV đều đã vượt kế hoạch đề ra cho cả năm chỉ sau 9 tháng.
CTCP cà phê Phước An (CPA) thua lỗ hơn 2 tỷ đồng trong quý 3/2021 mặc dù trong kỳ Công ty có doanh thu thuần tăng 33% so cùng kỳ, đạt gần 7 tỷ đồng.
Lũy kế 9 tháng đầu năm 2021, CPA đạt gần 45 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 46% so cùng kỳ và lỗ ròng 974 triệu đồng. Tuy nhiên, mức lỗ này đã giảm mạnh so với con số lỗ 24 tỷ đồng của cùng kỳ năm 2020.
CPA giải trình nguyên nhân thua lỗ là do giá thị trường cà phê biến động tăng, giảm thất thường đã làm ảnh hưởng tới lợi nhuận quý 3/2021 của Công ty. Chưa kể tới tình hình Covid-19 từ đầu năm đến cuối quý 3 đã làm ảnh hưởng đến việc xuất khẩu cà phê, cho nên Công ty đã tập trung vào thị trường nội địa. Ngoài ra, CPA phải phân bổ các chi phí sản xuất kinh doanh dở dang trước cổ phần hóa là 5 tỷ đồng.
Nhìn chung, dù giá cà phê trên thế giới lẫn trong nước đều tăng cao nhưng các doanh nghiệp cà phê vẫn không được hưởng lợi nhiều khi nguồn cung bị hạn chế và giao dịch trong nước có phần ảm đạm, cùng với đó là những khó khăn trong khâu xuất khẩu cà phê do giãn cách xã hội để phòng chống Covid-19.
Đến thời điểm hiện tại, khi nền kinh tế đang trong giai đoạn bình thường hóa trở lại, các hàng quán được mở cửa giúp lượng tiêu thụ cà phê trong nước được đẩy mạnh hơn. Bên cạnh đó, hoạt động thu hái, vận chuyển cà phê ra cảng không còn bị cản trở giúp doanh nghiệp thu mua, chế biến cà phê xuất khẩu dễ dàng hơn. Đây cũng được xem là yếu tố tích cực đối với ngành cà phê trong bối cảnh mùa tiêu thụ cà phê cao điểm đang đến gần.
