Sự khác biệt giữa nhóm bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ
Từ đầu năm 2021 đến 9/12 vừa qua, nhóm 9 mã cổ phiếu trong lĩnh vực bảo hiểm tăng bình quân 52,1% trong khi VN-Index tăng 33%. Trong khi đó, đa số cổ phiếu bảo hiểm phi nhân thọ tăng giá mạnh, riêng cổ phiếu bảo hiểm nhân thọ lại giảm giá. Cụ thể:
- Cổ phiếu BMI của Tổng công ty cổ phần Bảo Minh tăng 71,1%, lên 41.200 đồng/cổ phiếu.
- Cổ phiếu PVI của Công ty cổ phần PVI tăng 60%, lên 47.700 đồng/cổ phiếu.
- Cổ phiếu PIT của Tổng công ty Bảo hiểm Bưu điện tăng 101,9% lên 43 nghìn đồng/cổ phiếu.
- Cổ phiếu VNR của Tổng công ty cổ phần Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam tăng 87,6%, lên 30.900 đồng/cổ phiếu.
Ngược lại, cổ phiếu BVH của Tập đoàn Bảo Việt giảm 11,2%, xuống 57.800 đồng/cổ phiếu. Diễn biến trái ngược này của hai nhóm cổ phiếu bảo hiểm chủ yếu do có sự khác biệt giữa nguồn thu của các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, dẫn đến kỳ vọng lợi nhuận cũng như hiệu quả kinh doanh khác nhau.
Cụ thể, doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có nguồn thu chính từ phí bảo hiểm do người tham gia đóng và lãi từ đầu tư tài chính, còn doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ có nguồn thu chính là phí bảo hiểm, nguồn thu đầu tư tài chính hầu như không mấy đáng kể.
Lãi suất giảm ảnh hưởng đến lãi đầu tư tài chính của các công ty bảo hiểm nhân thọ
Báo cáo tài chính Tập đoàn Bảo Việt (BHV) cho thấy, trong 9 tháng đầu năm 2021, doanh nghiệp ghi nhận lãi tiền gửi 3.583 tỷ đồng, giảm 704,2 tỷ đồng tương đương giảm 16,4%, lãi đầu tư trái phiếu, kỳ phiếu, tín phiếu 2.045 tỷ đồng, tăng 212.9 tỷ đồng, tương đương tăng 11.6%, lãi đầu tư kinh doanh chứng khoán 391 tỷ đồng, giảm 238,9 tỷ đồng, tương đương giảm 37,9% so với cùng kỳ năm 2020.
Tính chung, doanh thu hoạt động tài chính là 6.600,9 tỷ đồng, giảm 595,7 tỷ đồng, tương đương giảm 8,3% so với cùng kỳ năm 2020. Tính đến ngày 30/9, BVH có 70.966,4 tỷ đồng đầu tư tài chính ngắn hạn, 63.564,7 tỷ đồng, chiếm 81,5% tổng tài sản.
Theo thuyết minh báo cáo tài chính, BVH chủ yếu đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Lượng tiền đầu tư lớn nên rủi ro liên quan tới sự biến động lãi suất hàng năm sẽ ảnh hưởng tới tình hình đầu tư và kết quả kinh doanh.
Mặt bằng lãi suất thấp nhiều khả năng sẽ được duy trì trong thời gian tới, khi Chính phủ đưa ra các gói kích thích kinh tế và Bộ tài chính dự kiến có gói hỗ trọ lãi suất cho doanh nghiệp ở một số ngành nghề. Điều này có thể sẽ dẫn đến hoạt động tài chính của nhóm bảo hiểm nhân thọ kém khả quan hơn, nhất là các khoản đầu tư ngắn hạn. Đây được coi là yếu tố chính khiến cổ phiếu bảo hiểm nhân thọ chưa thu hút dòng tiền.
Nhưng điều gì cũng có thể xảy ra trong tương lai khi kinh tế từng bước được phục hồi trở lại, mặt bằng lãi suất sẽ được nâng lên, kéo theo lãi suất hoạt động đầu tư tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ gia tăng.
Lợi nhuận nhóm phi nhân thọ có sự phân hóa
Trong 9 tháng đầu năm 2021, lợi nhuận của nhóm 8 công ty bảo hiểm phi nhân thọ trên sàn chứng khoán có mức tăng trung bình 29,7% so với cùng kỳ năm 2020.
Trong đó, lợi nhuận sau thuế của tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex (PGI) tăng 91,1%, đạt 260,5 tỷ đồng. Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Quân đội (MIG) có lợi nhuận sau thuế của tăng 51,6%, đạt 148,57 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế của PVI tăng 28,7%, đạt 805,23 tỷ đồng.
Theo Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BSC), tổng doanh thu phí bảo hiểm toàn ngành trong 9 tháng đầu năm 2021 ước đạt 152 nghìn tỷ đồng tăng 15.4% so với cùng kỳ.
Trong kỳ, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ tăng 17%, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ tăng 5%, đây là mức tăng trưởng thấp nhất trong những năm qua, do 2 nghiệp vụ bán lẻ chủ lực với doanh thu chiếm gần 60% tổng doanh thu là bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm sức khỏe ghi nhận mức tăng trưởng thấp.
Các nghiệp vụ khác như bảo hiểm tài sản thiệt hại, bảo hiểm cháy nổ, hàng hóa, vẫn giữ được mức tăng trưởng doanh thu trê 10%. Ngoài ra, thị phần bảo hiểm nhân thọ đang có sự thu hẹp giữa nhóm dẫn đầu và các công ty còn lại. Trong đó, PVI đang gia tăng thị phần so với đầu năm chiếm 15% thị phần.
Trong năm 2021, các sự kiện bảo hiểm và tỷ lệ đền bù trong hợp đồng bảo hiểm liên quan tới bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm sức khoẻ giảm, giúp biên lợi nhuận gộp của các công ty bảo hiểm phi nhân thọ tăng.
Một điểm tích cực trong năm 2021, do thời gian giãn cách xã hội kéo dài nhằm phòng chống dịch Covid-19, nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh bị tạm dừng dẫn đến các sự kiện bảo hiểm và tỷ lệ đền bù trong hợp đồng bảo hiểm liên quan đến bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm sức khỏe giảm, giúp biên lợi nhuận gộp hầu hết công ty bảo hiểm phi nhân thọ đều tăng.
Sang đến năm 2022, khối doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ được nhận định khó có thể duy trì ở tốc độ tăng trưởng cao. BSC có quan điểm trung lập với ngành bảo hiểm do áp lực cạnh tranh khiến doanh nghiệp bị ảnh hưởng về phí ròng và lợi nhuận từ hoạt động bảo hiểm, thu nhập của khách hàng giảm do tác động của dịch bệnh ảnh hưởng khả năng tham gia bảo hiểm.
Đối với nhóm bảo hiểm nhân thọ, khi kinh tế bước vào giai đoạn phục hồi, mặt bằng lãi suất sẽ duy trì ở mức thấp, thậm chí có thể giảm gói kích cầu được triển khai, điều này sẽ dẫn đến rủi ro lãi suất đối với các khoản đầu tư tài chính.
