Khủng hoảng chuỗi cung ứng trên toàn cầu đang diễn ra, mạng lưới giao thông đang bị quá tải và tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực cùng với nhu cầu hàng hóa tăng vọt tại Mỹ đang khiến cho thị trường gặp nhiều bất lợi.
Tốc độ phục hồi kinh tế khó khó lường trước
Nhiều nhà sản xuất trên toàn thế giới đã không thể lường được tốc độ phục hồi nhanh chóng đáng kể của nền kinh tế khi mà chỉ trong năm 2020 nhiều quốc gia buộc phải cắt giảm nguyên liệu vì người tiêu dùng hạn chế chi tiêu vì lo lắng dịch bệnh sẽ còn tiếp tục kéo dài.
Giá xuất xưởng tại Trung Quốc đang tăng với tốc độ 10%/năm, đánh dấu mức tăng nhanh nhất kể từ những năm 1990. Sản lượng trong tháng 9 của hãng Toyota đã giảm hơn 1/3 so với năm 2020.
Nguyên nhân là tình trạng thiếu hụt nguyên liệu ảnh hưởng nghiêm trọng đến quy trình sản xuất (đúng sản phẩm, đúng số lượng, tại đúng nơi, vào đúng thời điểm cần thiết). Tại Việt Nam, các nhà máy của Nike cũng phải thu hẹp sản lượng, vì công nhân trở về quê.
Các nhà sản xuất, công ty vận chuyển và khách hàng trên toàn cầu có chung một câu hỏi là tình trạng khủng hoảng chuỗi cung ứng này sẽ tiếp diễn đến bao giờ mới kết thúc?
Các ông lớn lo lắng như “ngồi trên đống lửa”
Theo Bloomberg đưa tin, Amazon và Apple từng là thay đổi chuỗi cung ứng theo ý muốn của họ. Nhưng giờ đây ngay cả những ông lớn này cũng đang “hoa mắt” trước tình hình kinh tế toàn cầu hiện nay.
Người phát ngôn của Amazon thừa nhận rằng toàn bộ lợi nhuận quý 4/2021 của hãng sẽ “bốc hơi” do chi phí nhân công, lưu kho, đóng gói, xử lý vận chuyển hàng hóa đang tăng cao.
Còn Apple cũng cho biết hãng này đã mất khoảng 6 tỷ USD doanh thu do không thể đáp ứng đủ nhu cầu và có thể thua lỗ nhiều hơn trong quý tới.
Chuỗi cung ứng đang khó có thể tháo gỡ khi một nhà cung cấp chờ một nhà cung cấp khác giao hàng, tình trạng chậm trễ ấy cứ chồng chất lên nhau kéo dài khiến nó tắc nghẽn kho có thể tháo gỡ ngay lúc này.
Hệ thống hậu cần thường kéo theo sự thăng trầm của nền kinh tế với một kịch bản dễ đoán trước đó. Nhu cầu tăng cao vẫn thúc đẩy thương mại và đẩy giá vận chuyển lên mốc cao không tưởng, giúp các hãng vận chuyển được hưởng lợi nhuận “béo bở” cho đến khi công suất tăng quá mức, dẫn đến một vụ sụp đổ.
Chưa từng có tiền lệ xảy ra trong nền kinh tế
Covid-19 đã làm đảo lộn hoàn toàn ngay cả khi nền kinh tế đang có tín hiệu tăng trưởng lao dốc, thương mại quốc tế vẫn hứng chịu tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng chưa từng có.
70 con tàu neo đậu ngoài khơi Los Angeles, chất đầy những container 6m. Hàng hóa trong các container này được ví von có thể trải dài từ Nam California đến Chicago.
Ngay kể cả khi các con tàu này được cập bến thì lượng hàng hóa sẽ vẫn bị dồn vào giống như hàng ngàn Container khác đang bị dồn ứ ở cảng. Cần phải có lượng xe lớn mới có thể vận chuyển được số container này.
Ở một số nơi khác trên thế giới thì tình trạng tắc nghẽn thường theo sau khi thời tiết khác nghiệp và những đợt bùng phát dịch ví dụ như tại Singapore lượng hàng tồn đọng vào ngày 1/11 vừa qua tại trung tâm tài chính và hậu cần quốc gia đã tăng cao khi đã có 53 tàu container đang neo đậu. Bloomberg cho biết đây là con số lớn nhất kể từ khi hãng này theo dõi dữ liệu tháng 4/2021.
Cũng theo Bloomberg đưa tin, ông Simon Heaney, quản lý cấp cao tại Drewry (có trụ sở ở London) chia sẻ:
“Khủng hoảng chuỗi cung ứng cần một sự may mắn nhất định để có thể phục hồi. Đó là không còn thiên tai hay dịch bệnh Covid-19 mới. Ngoài ra, chúng ta cũng cần thêm thời gian và đầu tư để củng cố năng lực hậu cần”.
Bloomberg Economics tính toán lạm phát ở Mỹ hiện đang ở mức 5,4% và có thể tiếp tục duy trì trong khoảng 4 – 5% trong năm 2022 nhất là khi những hạn chế về nguồn không vẫn chưa có dấu hiệu lắng xuống.
Môi trường tăng trưởng kinh tế đình trệ trong khi lạm phát tăng cao là một thách thức đối với các ngân hàng trung ương. Việc giữ lãi suất ở mức thấp nhất sẽ giúp phục hồi nền kinh tế nhưng điều đó có thể làm gia tăng rủi ro về giá cả sẽ leo thang.
Theo ông John Butler, Chủ tịch Hội đồng Vận tải biển Thế giới: “Tình hình hiện tại là chưa từng có tiền lệ, hoàn toàn khác với các tình trạng gián đoạn khác mà thế giới từng trải qua. Cách giải quyết tình trạng tắc nghẽn hiện tại cũng sẽ khác so với trước kia”.
Tóm lại
Thắt chặt chính sách kinh tế sẽ dập tắt lạm phát thông qua việc kìm hãm nhu cầu. Từ đó, nhu cầu hàng hóa có thể giảm xuống khi gói kích cầu tăng dần. Những lo ngại về điều kiện tài chính thắt chặt hơn sẽ làm giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với thị trường, cải thiện được tình trạng khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu như hiện nay.
(Nguồn: Theo Bloomberg)
