Doanh nghiệp một mặt muốn gây dựng uy tín thương hiệu công ty, mặt khác nhiều doanh nghiệp, lãnh đạo lại cố tình vi phạm công bố thông tin, công khai làm giá, thao túng giá cổ phiếu khiến thị trường chứng khoán dần trở nên xấu xí trong mắt những nhà đầu tư chân chính.
Những nghịch lý trên thị trường chứng khoán
TTCK từ đầu năm 2021 đã trở nên sôi động với nhiều kỷ lục được thiết lập của chỉ số VN-Index, tính thanh khoản theo giá trị tỷ đô chủ yếu là nhờ dòng tiền của các nhà đầu tư cá nhân trong nước đổ dồn vào thị trường. Đây cũng là điều khiến các doanh nghiệp niêm yết tung cổ phiếu tăng vốn thành công rực rỡ, điển hình là chứng khoán, BĐS, ngân hàng.
Theo thống kê, khối ngoại tiếp tục bán ròng hơn 5 nghìn tỷ đồng trong tháng 10 vừa qua thì nhà đầu tư trong nước mua ròng gần 2,3 tỷ đồng trong tháng 10, lũy kế mua ròng cũng gần 69 nghìn tỷ đồng từ đầu năm. Đáng chú ý nhất là tháng 10 nhà đầu tư tổ chức trong nước đã mua ròng gần 3 nghìn tỷ đồng trong tháng sau quãng thời gian bán ròng nhiều.
Chứng khoán hiện là kênh sinh lời hiệu quả nhất và cũng là kênh huy động vốn tiềm năng của nhiều doanh nghiệp. Đặc biệt uy tín doanh nghiệp niêm yết là một trong số điền kiện quyết định phát hành cổ phiếu và huy động vốn thành công.
Hiện nay, trên thị trường diễn ra 2 mặt, một là những doanh nghiệp muốn gây dựng uy tín, phát hành cổ phiếu, tăng vốn đầu tư. Mặt khác lại có nhiều doanh nghiệp lãnh đạo cố tình vi phạm công bố thông tin, thao túng thị trường chứng khoán… Điều này khiến nhiều nhà đầu tư dè chừng trước việc rót vốn mua cổ phiếu.
Gần đây, nếu để ý thị trường chứng khoán, bạn sẽ thấy tần suất vi phạm công bố thông tin doanh nghiệp ngày càng nhiều hơn. Trung bình cứ 1 ngày có đến 5 – 6 cái công văn xử phạt của UBCKNN. Hầu hết ác vụ việc xử lý đều liên quan đến vi phạm công bố thông tin. Ví dụ như trường hợp ông Lê Hữu Lý người có liên quan đến bà Trần Thị Vân Loan – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xuất nhập khẩu Thuỷ sản Cửu Long An Giang (ACL) vừa bị UBCK Nhà nước xử phạt với số tiền 110 triệu đồng do ông Lý đã bán 679 nghìn cổ phiếu ACL nhưng không công bố thông tin giao dịch.
Một số doanh nghiệp ngân hàng cũng đã từng vi phạm không công bố thông tin về giao dịch như gần đây nhất là trường hợp của ThaiHoldings bị xử phạt 260 triệu đồng theo quy định tại Điểm G Khoản 2 và Khoản 5 Điều 33 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP.
Ngân hàng VPBank cũng là một trường hợp được nhiều người trong giới đầu tư “né” khi vừa qua ông Trần Ngọc Bê (Hà Nội) liên quan đến CT. VPBank cũng bị xử phạt vì giao dịch cổ phiếu nhưng không công bố thông tin về dự kiến giao dịch.
Thời gian gần đây cũng xuất hiện nhiều tình trạng lãnh đạo các doanh nghiệp hô hào giá cổ phiếu trên diễn đàn, mạng xã hội.
Ví như trường hợp của Hệ sinh Thái Louis của ông Đỗ Thành Nhân. Trước khi Louis thâu tóm rất nhiều “xác” doanh nghiệp thì ông Đỗ Thành Nhân đã lên Facebook cá nhân nói về triển vọng của nhóm của phiếu Louis để cập nhập cho nhà đầu tư, cổ đông nhỏ lẻ về những việc làm tiếp theo của Louis. Chỉ cần Louis thâu tóm doanh nghiệp nào có cổ phiếu gần như chết đó thì nó sẽ ” độ mồ sống dậy” làm mưa làm gió trên thị trường chứng khoán.
Nhưng cổ phiếu nhóm này chỉ trong thời gian ngắn tụt chạm gần đáy khiến các cổ đông nghe theo ông Nhân mua cổ phiếu khi giá “trên trời”. Gần như sau tất cả, Louis và ông Nhân đóng cửa không hoạt động.
Cần giữ thị trường chứng khoán trong sạch, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư
Những hành vi vi phạm trên TTCK gần đây hàu như đã được UBCKNN xử lý vi phạm theo pháp luật. Những hành vi thao túng cổ phiếu mức phạt được áp dụng theo Điều 36, phạt tiền 10 lần khoản thu trái phép nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài phạt tiền thì những hình thức phạt bổ sung gần như không được áp dụng gần như tất cả trong các quyết định xử phạt, trong khi khoản tiền phạt cũng không thấm so với số tiền thu được từ hành vi vi phạm chứng khoán.
Những hành vi đáng xấu hổ của doanh nghiệp và lãnh đạo không chỉ ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp mà còn làm mất đi niềm tin của nhà đầu tư chứng khoán. Nó có thể phá đà dòng tiền nội đổ vào thị trường thậm chí phá vỡ mục tiêu của số lượng nhà đầu tư đạt 5% dân số năm 2025.
Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Chứng khoán SSI chia sẻ trên trang cá nhân mới đây:” Trong 10 tháng đầu năm, thị trường chứng khoán đã nhận thêm 68 nghìn tỷ đồng của người dân đầu tư. Khi bảo vệ niềm tin của người dân tăng cao thì cơ quan quản lý có những biện pháp giữ gìn thị trường trong sáng để bảo vệ nhà đầu tư. Nhà đầu tư trong nước là nhân tố quan trọng của mọi thị trường chứng khoán”.
Nguồn vốn ngoại cũng bị ảnh hưởng
Khi thị trường không minh bạch không những nguồn vốn nội ” lưỡng lự” mà còn khiến các nhà đầu tư nước ngoài “quay lưng” với thị trường chứng khoán Việt Nam. Bên cạnh vấn đề do dịch bệnh Covid-19.
Theo thống kê, tháng 10, khối ngoại bán ròng 5.325 tỷ đồng dù đã giảm mạnh so với só bán ròng tháng 9 là hơn 9 nghìn tỷ đồng nhưng tổng thể 10 tháng khối ngoại vẫn bán ròng 46.402 tỷ đồng trên sàn chứng khoán Việt Nam.
Dù khối ngoại chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu giao dịch nhưng động thái mua bán khối ngoại vẫn được xem là chỉ báo thông minh trước những quyết định mua bán của nhà đầu tư trong nước.
Thực tế hiện nay, vốn ngoại quay đầu mua ròng trong những phiên cuối tháng 10 đầu tháng 11 thì dòng tiền trong nước “ào ạt” đổ vào thị trường, tính thanh khoản được cải thiện đáng kể. Thu hút vốn nội thì đồng nghĩa phải thu hút được vốn ngoại trong thời gian tới.
Trao đổi với báo chí mới đây, ông Louis Nguyễn, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Saigon Asset Management (SAM) cho rằng, phần lớn các công ty niêm yết chưa thực hiện tốt về công tác quản trị doanh nghiệp, còn tồn tại mâu thuẫn lợi ích của cổ đông lớn và cổ đông nhỏ, cổ đông và ban điều hành, thì cái đó gây ra sự e ngại đối với nhà đầu tư nước ngoài.
UBCKNN cần siết chặt hơn công tác quản trị doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi của tất cả cổ đông chứ không phải là cổ đông lớn là được nắm quyền quyết định hết.
Về mức phạt đối với các hành vi như làm giá cổ phiếu, giao dịch nội gián và vi phạm công bố thông tin… cần nâng cao mức phạt để thu hút dòng vốn ngoại trong thời gian tới, cũng là một phần răn đe, quyết liệt hơn của cơ quan chức năng đối với những doanh nghiệp lạm dụng thị trường chứng khoán với mục đích tư lợi cá nhân.
Louis Nguyễn nhấn mạnh:” Dòng tiền trong nước dồi dào nhưng nhà đầu tư nước ngoài vẫn cần xác nhận là Việt Nam là một nước đang phát triển minh bạch và rõ ràng thị trường chứng khoán là nơi chứng minh dễ nhất vì nó có sự quản lý của Nhà nước, minh bạch của doanh nghiệp có kiểm toán, ổn định cao. Dù có dòng tiền trong nước vào thị trường là tốt nhưng có thêm yếu tố nước ngoài để có sự quốc tế hóa của thị trường chứng khoán này”.
Kết luận:
Thị trường chứng khoán là kênh sinh lời hiệu quả nhất hiện nay, cũng vì như vậy mà nhiều cá nhân, doanh nghiệp xấu đã cố ý chuộc lợi thông qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu, làm vấy bẩn lên thị trường khiến cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước có sự dè chừng với thị trường chứng khoán Việt Nam. Việc cần làm lúc này là phải đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý Nhà Nước, tăng mức phạt cao hơn không chỉ mục đích răn đe mà còn để giảm thiểu những “con sâu” giúp môi trường đầu tư trong sạch hơn.
