Tình hình kinh tế hiện nay, vấn đề được ưu tiên bàn trước hết là không phải thêm bao nhiêu tiền vào nền kinh tế nữa mà chi tiêu thế nào hợp lý để phục hồi, kích thích kinh tế tăng trưởng, vì nếu doanh nghiệp không biết chi vào đâu thì có thêm tiền cũng vô nghĩa.
Hiện nay, vấn đề đáng lo nhất đối với kinh tế Việt Nam không phải là thiếu vốn mà là năng lực hấp thụ vốn. Theo báo cáo của bộ Tài Chính đến hết tháng 10 vừa qua, Việt Nam chỉ giải ngân được gần 56% vốn đầu tư công mà đã được lên kế hoạch trước đó cho năm 2021. Nghĩa là sẽ còn khoảng hơn 200 nghìn tỷ đồng vẫn đang chờ trong kho bạc Nhà nước trong khi chỉ còn hai tháng nữa là sẽ kết thúc năm.
Khả năng sử dụng vốn đầu tư công kém không phải là chuyện “bữa một bữa hai”, đây là vấn đề đã kéo dài suốt 5 đến 6 năm qua và không thể đổ lỗi cho việc giải ngân chậm do đợt dịch vừa qua. Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng, giải ngân chậm cũng không phải thủ tục hành chính chính trị đình trệ mà do công tác chuẩn bị đầu tư của các ngành, địa phương còn yếu kém. Ông lấy dẫn chứng cùng với quy trình thủ tục chung đó nhưng vẫn có những địa phương đạt tỷ lệ giải ngân rất cao.
Đối với các doanh nghiệp vấn đề nan giải phải đối mặt hiện nay không phải là thiếu vốn mà là làm sao để bán được hàng hóa, dịch vụ để có tiền “tự thân” của doanh nghiệp và trả tiền nhân công.
Sức mua của thị trường là động lực phát triển của mọi doanh nghiệp cũng như cho cả nền kinh tế hiện tại đang ở mức yếu. Nhìn vào thực tế hàng loạt địa điểm kinh doanh treo biển đóng cửa trả mặt bằng cũng có thể thấy được nhiều doanh nghiệp đang gặp bế tắc như thế nào.
Thực tế trên cho thấy, ưu điểm hàng đầu trong kế hoạch phục hồi kinh tế chưa phải là chuyện tìm kiếm thêm vốn để bơm vào nền kinh tế mà làm sao cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá nhân có thể sớm trở lại với công việc buôn bán như trước đây càng gần trạng thái bình thường hóa càng tốt.
Điều này sẽ sớm khôi phục lại hoạt động du lịch nội địa và quốc tế, nới lỏng hơn nữa các hoạt động kinh doanh dịch vụ buôn bán và giải trí đi lại của người dân và sau cùng là đảm bảo đúng được chủ trương, Nghị quyết số 128 của Chính Phủ về thích ứng a toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 được thực thi nghiêm túc và thống nhất trên cả nước.
Khi mà các hoạt động kinh doanh được quay trở lại thì việc xem xét một số chính sách kích cầu nền kinh tế là điều cần thiết. Tăng cường đầu tư công đóng vai trò quan trọng nhưng đây cũng là con dao hai lưỡi. Khi mà nền kinh tế Việt Nam, khu vực tư nhân và hộ kinh doanh cá thể giữ vai trò quan trọng không chỉ đóng góp tới 41% GDP mà nguồn cung việc làm lớn nhất cho xã hội. Nhưng với tỷ lệ trên 97% là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, thị trường chính của họ là nội địa
Vì thế, chương trình đầu tư kích cầu của Chính phủ ngoài vấn đề hiệu quả kinh tế chung cũng cần tính toán làm sao để có sức mua cho nhóm doanh nghiệp vốn chỉ biết dựa hết vào thị trường nội địa. Cần cân nhắc và thận trọng những dự án mà chỉ kích cầu nhập khẩu chẳng hạn như dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam.
Bên cạnh việc kích cầu đầu tư thì kích thích tiêu dùng cá nhân và hộ gia đình cũng cần được tính đến. Việc liên quan đến chính sách lãi suất cho vay tiêu dùng, thuế thu nhập cá nhân, thuế GTGT, chính sách thuế đối với doanh nghiệp giúp họ giảm giá thành sản phẩm và dịch vụ. Tóm lại, doanh nghiệp cần có thị trường và khi đã có điều đó, các doanh nghiệp sẽ có thể tự tìm nguồn vốn cho chính mình.
