“Bóng ma” năm 2008 liệu có quay trở lại khi “cơn khát” đầu cơ chứng khoán vẫn đang tăng lên

Dòng tiền đầu cơ chứng khoán đang quá hung hãn, mua bán bất chấp, đảo lộn tất cả những giá trị cơ bản trong hoạt động đầu tư, doanh nghiệp thua lỗ càng nhiều nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng, tính thanh khoản liên tục được lập kỷ lục. Điều này dấy lên mối lo ngại rằng sự sụp đổ năm 2007 – 2008 có thể xảy ra thêm một lần nữa.

Thị trường chứng khoán đã từng chứng kiến sự sụp đổ trong khoảng thời gian 2007 – 2008, giới đầu tư lại một lần nữa thấy sự điên rồ của thị trường chứng khoán Việt Nam thời điểm hiện tại. Tình trạng người dân ồ ạt đi đánh chứng khoán trở lên ngày càng nhiều, mã cổ phiếu nào ra sàn cũng mua, thậm chí mua bằng mọi giá và bất chấp. Thế nên mới xảy ra tình trạng người mới chơi trở thành “tỷ phú”, còn người dùng toàn bộ thời gian để tính P/E, EPS, phân tích giá trị thực của doanh nghiệp lại thua lỗ trong trắng tay.

Anh Tùng sinh năm 1990, trước khi biết đến đầu tư chứng khoán làm nghề tự do và có thu nhập bấp bênh. Anh kể, khi lệnh giãn cách xã hội vào cuối tháng 4/2021, anh thất nghiệp ở nhà và được một người bạn hàng xóm rủ chơi chứng khoán. Anh đã nạp 50 triệu đồng và mua 100 cổ phiếu HPG của tập đoàn Hòa Phát. Sau khoảng 1 thời gian ngắn, anh thấy tiền sinh lãi và nghĩ rằng đầu tư chứng khoán thật dễ dàng không mất nhiều thời gian mà lãi còn cao hơn cả một tháng lương đi làm thuê trước kia.

Anh đã mạnh dạn vay gia đình họ hàng 300 triệu để đầu tư tiếp. Chiến lược của anh là vào khắp các room chứng khoán mua những cổ phiếu được dân tình nhắc đến nhiều, không cần biết doanh nghiệp kinh doanh những mặt hàng gì, lời lãi thế nào. Thậm chí, anh cũng không hề biết gì về thông tin doanh nghiệp anh đã mua chứng khoán.

Đến tháng 8 vừa qua, số lãi của anh đã lên con số 600 triệu. Anh hào hứng kể lại: “Sau vài tháng, tôi đã có một tỷ rưỡi trong tay, đời tôi chưa bao giờ nghĩ kiếm tiền lại dễ như vậy và nhanh như thế. Giá biết chứng khoán sớm hơn thì tôi bớt khổ”. Sau khi kiếm được khá nhiều lợi nhuận từ chơi chứng khoán, anh bắt đầu mua ô tô, trở thành người giàu có trong mắt người thân, bạn bè. Anh cho biết: “Mục tiêu của tôi là đạt được lãi kép từ nay đến cuối năm lợi nhuận ít nhất cũng nhân đôi, nhân ba”.

Giống anh Tùng, Anh Phúc ở Hà Đông chỉ trong vòng 6 tháng lướt sóng vốn chưa đến 500 triệu đã thu về gần 2 tỷ đồng. Mỗi tuần, nhóm đầu tư của anh đều gặp mặt, nói chuyện và cùng đi săn hàng trên các room VIP chứng khoán. Anh Phúc chia sẻ: “Chứng khoán Việt chẳng khác gì cờ bạc, không giống như trong sách đâu nên tốt nhất đừng nghe mấy ông lý thuyết suông. Người được tiền luôn đúng, mất tiền là sai, cứ đánh theo dòng tiền kiểu gì cũng có ăn, ăn bằng lần. Thời buổi này mà còn dựa vào mấy đồ thị kỹ thuật với phân tích cơ bản thì có mà mất trắng thôi”.

Hai dẫn chứng trên chỉ là một trong những nhà đầu tư vẫn mơ mộng “vớ bẫm” từ chứng khoán nhờ vào đúng giai đoạn thị trường thăng hoa hiện nay. Sự nhanh nhạy nắm bắt dòng tiền đã giúp nhiều người thay đổi hoàn toàn cuộc sống, nhất là trong bối cảnh như hiện nay kinh tế đang cần có thời gian để phục hồi, sản xuất khó khăn, thất nghiệp nhiều. Những người chơi chứng khoán như anh Tùng và Anh Phúc trở thành động lực cho những người mới tham gia thị trường, chí ít thì cũng đủ sống qua những năm tháng khó khăn.

Tuy nhiên, những người được tiền như Tùng và Phúc thì chắc chắn cũng đã từng phải có người mất, thậm chí mất hết tài sản, bán nhà cửa để trả nợ. Ví dụ như trường hợp của anh Dương tại Mê Linh là điển hình.

Anh Dương là dân kỹ thuật thuần túy, vốn làm IT cho một doanh nghiệp ở Vĩnh Phúc và có thu nhập khá. Đầu năm 2021, anh bỏ nghề theo lời anh họ tham gia thị trường chứng khoán. Chỗ nào có room kiểu “siêu phẩm tăng bằng lần trong vài tháng” thì anh Dương đều có mặt và giao dịch suốt ngày trên điện thoại của mình.

Anh chia sẻ: “Thời gian đầu tôi nghe theo những lời hô hào trên mạng và đu theo mua cổ phiếu mà môi giới nói có trò chơi lái sẽ tăng mạnh. Không hiểu sao, tôi cứ mua cổ phiếu nào vào thì 2 ngày sau nó lại tụt mạnh. Sau vài lần tôi đã quay sang mua những cổ phiếu cơ bản, kinh doanh tốt, lợi nhuận tăng trưởng. Nhưng đến thời điểm hiện tại thì những cổ phiếu tôi từng quay lưng lại tăng giá lên 3 – 4 lần còn cổ phiếu cơ bản đánh giá cao lại dậm chân tại chỗ. Từ tài sản gần 2 tỷ giờ trong tay tôi chỉ còn gần 1 tỷ trong tay. Tôi chán nản và bán hết bỏ luôn chứng khoán”.

Những cơn mưa tiền ở penny, Micap đưa VN-Index tiếp tục lập đỉnh trong tháng 11. Trong hai tuần gần đây, hàng trăm cổ phiếu trên sàn UPCoM tăng hết biên độ, mức tăng trong ngưỡng 14%-15%. Trong đó có rất nhiều cổ phiếu kinh doanh thua lỗ nhưng giá tăng cao như HUT của Tasco, CEO của Tập đoàn C.E.O.

Hay nhiều trường hợp khác gần như chẳng có bất cứ một thông tin gì về doanh nghiệp cổ phiếu vẫn cứ tăng dù chẳng có một sự “xúc tác” nào như Công nghệ mạng và Truyền thông (UPCoM: CMT), Licogi 12 (L12). Còn nhiều nhóm như ngân hàng hay thép lợi nhuận tăng trưởng tốt, tầm nhìn vĩ mô tốt, đều được các công ty chứng khoán nhận định có tiềm năng tăng giá thì lại gần như đứng im tại chỗ, thậm chí lao là giảm.

Giá trị doanh nghiệp bị đảo lộn suốt thời gian qua khiến những nhà đầu tư vốn dĩ theo trường phái phân tích cơ bản trở nên bực mình đến khó chịu. Dòng tiền đổ dồn mua bán bất chấp đảo lộn mọi giá trị của doanh nghiệp, doanh nghiệp càng lỗ cổ phiếu càng tăng, khiến nhiều người liên tưởng đến “bóng ma” năm 2007 – 2008 liệu rằng sẽ quay trở lại, bong bóng chứng khoán sắp nổ tung?

Chuyên gia Nguyễn Hồng Điệp, Giám đốc Công ty CP Tư vấn Đầu tư S-Talkcho rằng, dòng tiền mới đã đẩy nhiều cổ phiếu vượt xa giá trị thực. Nhiều cổ phiếu giá cao đến độ không thể tưởng tượng nổi. Đây là dấu hiệu thể hiện rủi ro lớn mà rủi ro này đã từng phải trả giá rất nhiều trong quá khứ. Nhà nhà đầu tư không có hiểu biết gì về chứng khoán nhưng lao vào một cuộc chơi thuần tuý, mua bán theo đúng nghĩa mua giá cao bán giá thấp, không để ý giá trị của doanh nghiệp, không tính EPS hay chỉ số P/E, dòng tiền đến đâu tập trung đến đó, hỗn loạn và nhiều rủi ro.

Nhưng theo ông Điệp, hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy thị trường sắp đổ gãy. Vấn đề phát triển của thị trường phụ thuộc vào dòng tiền, khi dòng tiền còn mạnh, bán cổ này mua cổ khác, luân chuyển từ nhóm này sang nhóm khác thì câu chuyện sụp đổ trong ngắn hạn là chưa thấy.

“Tiền mới hiện nay không đi vào từ việc xem xét tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp mà đi vào câu chuyện có sự thao túng, nó được lái bởi họ thích làm giàu nhanh chóng chứ không nghĩ rằng lợi nhuận một năm 10% với chứng khoán là tốt. Đối với những người mới chơi nghĩ chứng khoán là dễ kiếm lời nên không hài lòng với con số lãi thấp 2 đến 3%. Trong khi đó, những người từng trải để đạt số 2-3% đều đặn trong thời gian dài là đã rất khó để đạt được rồi. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần phải nhớ rằng, đầu cơ theo dòng tiền bản chất không xấu nhưng cũng phải chấp nhận rủi ro. Cần phải tìm hiểu kỹ càng hơn, lựa chọn nhiều phương pháp hơn, chia tiền ra để đầu tư một phần mạo hiểm, còn lại phải mang tính chất an toàn hơn”.

Theo chuyên gia Nguyễn Hồng Điệp, nếu cứ tiếp tục giao dịch mua bán theo dòng tiền về lâu dài rõ ràng thị trường chứng khoán sẽ không ổn. Có một vấn đề cần lưu ý là đang có sự thao túng chỉ số phái sinh. Cơ quan quản lý nhà nước không nên để xảy ra tình trạng này lâu dài quá. Nếu nhà đầu tư ai cũng sợ, cũng tránh xa VN30 và chỉ chơi cổ phiếu penny sẽ gây hại cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Điệp nhấn mạnh: “Tất nhiên, đến lúc nào đấy dòng tiền vẫn quay trở lại giá trị thực của doanh nghiệp, nhưng sẽ mất lòng tin của nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư cá nhân tốt, họ bỏ đồng tiền vào đầu tư chứng khoán, nếu mất lòng tin, họ sẽ không tham gia, mà mất lòng tin là điều vô cùng lo ngại với chứng khoán”.