Theo tạp chí Economist phân tích về mối quan hệ giữa virus và nền kinh tế, họ cho rằng các nhà hoạch định chính sách sẽ không thể dùng lại những chiến lược kinh tế giống như thời kỳ đầu của đại dịch được nữa.
Biến chủng Delta xuất hiện đã gây ra những biến cố rất lớn với nền kinh tế thế giới. Châu Âu, Mỹ và Trung Quốc, tốc độ tăng trưởng chậm hơn rất nhiều so với kỳ vọng. Trong khi đó, giá cả tiêu dùng lại liên tục tăng nhiên khiến các nhà quản lý thêm lo lắng, đặc biệt là ở Mỹ.
Còn ở châu Âu, khu vực từng có lạm phát rất thấp, nhưng hiện tại giá tiêu dùng trong tháng 8 đã tăng hơn 3% so với cùng điểm này năm ngoái, và đã đạt mức cao nhất trong vòng 1 thập kỷ. Nền kinh tế của các quốc gia cũng đang gặp khó khăn do thiếu nhân công và nguyên liệu, đặc biệt là vận chuyển chậm và tốn kém, ngoài ra còn phải đương đầu với các biện pháp phong tỏa khác nhau.
Mặc dù sự lây lan của biến chủng Delta là nguyên nhân chủ yếu, nhưng cái cách đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới cũng đang dần thay đổi. Thế giới đã quen với việc dịch bệnh phá hoại tăng trưởng, bởi các làn sóng lây nhiễm đã khiến hoạt động kinh tế bị đột ngột dừng lại, giá cả bị điều chỉnh hoặc thậm chí làm giảm giá cả.
Nhưng hiện nay, biến thể Delta lại tác động kiểu khác. Vừa làm giảm tăng trưởng, nó lại đẩy lạm phát lên cao. Biến thể Delta này cũng ảnh hưởng đến chi tiêu của người dân ở những nước giàu, nhưng không gây ra suy giảm. Ở những nước đã tiêm nhiều vaccine, dịch bệnh không còn ngăn cản người tiêu dùng di chuyển. Bằng chứng là tại châu Âu, các ngành dịch vụ đã mở cửa trở lại, sống chung với làn sóng Delta.
Ngay cả khi số người chưa được tiêm phòng đủ vắc xin vẫn lấp đầy các bệnh viện, nhưng người tiêu dùng đã ít sợ hãi hơn về Covid-19. Một năm trước, số lượng thực khách dùng bữa tối ở các nhà hàng Mỹ gần bằng một nửa vào năm 2019. Giờ thì mức giảm của nó chỉ khoảng 10%, bất chấp bệnh viện vẫn chật kín hơn gấp ba lần.
Trong khi đó ở Nhật, dù Tokyo đang ở trong tình trạng khẩn cấp nhưng người tiêu dùng ở Tokyo vẫn không tránh xa các cửa hàng. Chỉ ở những đất nước có chính sách hà khắc nhằm ngăn chặn virus lây lan, người dân mới buộc phải ở yên trong nhà của họ. Ví dụ điển hình là, Australia và New Zealand đang phải đối mặt với cuộc suy thoái kinh tế mới do hậu quả phong tỏa. Còn ở Trung Quốc, với biện pháp cứng rắng, những khu vực dịch vụ ở Trung Quốc dường như cũng đang bị thu hẹp.
Tính đến nay, tác động của biến thể Delta không còn là đóng cửa các dịch vụ, và mà chính nó đã cản trở nguồn cung hàng hóa toàn cầu. Điển hình là người tiêu dùng, đặc biệt là người Mỹ, đang có nhiều dự định mua các thiết bị, xe hơi, dụng cụ thể thao rất lớn.
Nguyên nhân chính là biến thể Delta lại đang bùng phát ở các nước Đông Nam Á – khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp, nhưng lại là nơi mà các nhà máy gia công, sản xuất tập trung cao. Các nhà máy logistics ở nhiều nơi đã phải đóng cửa tạm thời, dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Tại Mỹ, các nhà bán lẻ, gồm Nike và GAP, đã đề nghị vận động Nhà Trắng tài trợ nhiều vaccine hơn cho Việt Nam, do các nhà máy ở Việt Nam rất quan trọng đối với việc kinh doanh của họ. Sự thiếu hụt hàng hóa đang khiến giá cả leo thang.
Mối quan hệ giữa kinh tế và dịch bệnh tác động rất lớn đến các nhà hoạch định chính sách. Họ sẽ không thể dùng lại các chiến lược từng được sử dụng vào thời kỳ đầu đại dịch, điển hình gồm: hạn chế di chuyển, tung gói kích cầu, bù trù như cầu hàng hóa…
Mở lại ngành dịch vụ hiện là con đường duy nhất và nhanh chóng nhất để kinh tế có thể trở lại nhanh, bởi đây chính là nguyên nhân dẫn đến sự trì trệ của kinh tế. Trong quý hai của năm 2021, chi tiêu cho các dịch vụ của các hộ gia đình ở Mỹ thấp hơn khoảng 3% so với mức ở năm 2019. Nếu việc lây lan của biến chủng Delta ảnh hưởng đến ngành dịch vụ như giải trí và khách sạn, thì càng nhiều gói kích cầu càng tạo thêm lạm phát.
Khó có thể nói rõ nỗi sợ hãi về dịch bệnh Covid-19 khiến người dân giảm chi tiêu ra sao. Nhưng chỉ chắc chắn rằng, mỗi liên quan giữa các ca nhiễm và quyết định đi lại tự do của người dân sẽ càng ngày càng yếu, và việc phát triển lại ngành dịch vụ là rất quan trọng. Và khi đó, cái giá của việc quyết định tiếp tục phong tỏa sẽ trở nên vô cùng đắt đỏ.
Biến chủng Delta nếu có thể sẽ sớm lắng xuống thì nền kinh tế thế giới sẽ phần nào giảm bớt được áp lực. Nhưng đó là trong điều kiện không được xuất hiện thêm một biến thể nào khác, không thì bài toán về sự đánh đổi giữa kinh tế và chống dịch sẽ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
– Theo The Economist –
